Türkiye-ABD arasındaki gerginliğin etkisiyle dolar/TL 5.3927 ile zirve
yaptı. Avro 6.23 lira oldu. Dolar/TL yüzde 4.5, Avro/TL yüzde 4.35 yükseldi.
ABD’li Rahip Andrew Brunson’a ev hapsi verilmesi sonrası piyasalarda
yaptırım gerginliği devam ediyor. Dolar/TL dün de rekor üstüne rekor
kırarak en son 5.3927 ile tarihi zirvesini yeniledi. Yükselişte ABD’nin
İran’a ambargo uygulamasının başlaması da etkili oldu. Merkez
Bankası’ndan (TCMB) kurun ateşini düşürmek için akşam saatlerinde
dolaylı adım geldi. TCMB rezerv opsiyonu mekanizması kapsamında döviz
imkân oranı üst sınırını yüzde 45’ten 40’a düşürdü. Kararla 2.2 milyar
tutarındaki döviz bankaların kullanımına geçti. Ancak kurdaki yükseliş
sürdü.
Geçen hafta Beyaz Saray’ın Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun ABD’deki mal varlıklarını dondurma kararı alması dolar kurunu 5 seviyesinin üzerine taşımıştı. Hafta sonu ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye yönelik yaptırım kararına aynı şekilde karşılık verileceğini ve ABD adalet ve içişleri bakanlarının Türkiye’de varsa malvarlıklarının dondurulması talimatı verdiğini açıkladı.
‘Trafik kazası gibi’
Öte yandan ABD
cuma günü Türkiye’de üretilen bazı ürünlerin gümrük vergisi olmadan
ithalatına imkân veren GSP programına Türkiye’nin katılımını gözden
geçirme kararı aldığını açıkladı. Buna gerekçe olarak Türkiye’nin,
ABD’nin mart ayında ithal çelik ve alüminyuma getirdiği gümrük vergisine
karşılık vermesi gösterilirken karar, geçen yıl verilerine göre
Türkiye’den yapılan 1.66 milyar dolarlık ithalatı etkileyebilir.
BlueBay Asset Management Stratejisti Timothy Ash, kurdaki yükselişin
tehlikeli bir hal aldığını vurgulayarak ekonomi yönetiminin bir an önce
harekete geçmesi gerektiğini uyarısında bulundu. Türkiye’nin eylül
ayındaki Orta Vadeli Plan’ı bekleyebileceğini düşünmediğini söyleyen
Ash, piyasalardaki son gelişmeleri “trafik kazasını izlemek gibi” diye
özetledi. TEB Yatırım/BNP Paribas stratejisti Işık Ökte, dün sabahki
notunda TL’deki düşüşün ABD - Türkiye
ikili ilişkilerindeki haber akışının yanı sıra Erdoğan’ın açıkladığı
100-günlük eylem planında kamu harcamalarının azaltılması konusunda
somut bir gelişme olmamasından kaynaklandığını söyledi.
Üçte birden fazla kayıp
İki ülkenin karşılıklı yaptırım açıklaması ardından piyasalar da haftaya gergin başladı. Türkiye diğer gelişen piyasalardan negatif ayrışırken TL
sadece dolara karşı değil diğer önde gelen para birimleri karşısında da
yüzde 1’i aşan düşüşler yaşadı. Avro/TL yüzde 4.35 yükselişle 6.23’e
çıkarak rekor tazeledi. Sterlin/TL yüzde 3.4 artışla 6.8448, İsviçre
Frangı yüzde 3.1 yükselişle 5.3071 seviyesine gördü. Dolar/TL’deki
günlük artış yüzde 4.5’e ulaşırken yılbaşından bu yana kurdaki düşüş
yüzde 36’yı buldu. Lira bu yıl değerinin dörtte birinden fazlasını
kaybetti. Türkiye’nin fiyat düzeyinin ticaret yaptığı ülkelerin fiyat
düzeylerine göre değişimini gösteren TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru
endeksi de TL’deki değer kaybına paralel haziranda 76.01 ile tarihinin
en düşük seviyesine geriledi.
Merkez’den kur vurgusu
Merkez Bankası temmuz ayında tüketici fiyatlarındaki yükselişe en
belirgin katkının döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu temel mal
grubundan geldiğini açıkladı. Turkey Macro View Consulting Yönetici
Direktörü Ali Kırali, Türk varlıklarındaki bu resmin geriye dönebilmesi
için yatırımcıların, ekonomi politikasının enflasyonu aşağı çekecek
şekilde organize edildiğine ikna olması gerektiğine dikkat çekti.
Maliyetler arttı
Piyasalardaki gerginlik borçlanma maliyetlerini de artırdı. Gösterge
10 yıllık tahvilde bileşik faiz yüzde 19.83’e kadar çıkarak yeni zirveyi
gördü. İki yıllık gösterge tahvilin faizi yüzde 22.5’e çıktı.
Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın
maliyetini gösteren CDS’ler ise 330 puanı geçti. Borsada kayıplar gün
içinde yüzde 2’yi buldu.
Yorumlar
Yorum Gönder