Ana içeriğe atla

Hem piyasalar hem ekonomi dışa bağımlı

Uluslararası Finans Enstitüsü IIF Sermaye Piyasaları Başkan Yardımcısı Emre Tiftik’e göre, ABD piyasaların karışmasında tetikleyici bir unsur olsa da sorunların temelinde yine Türkiye ekonomisindeki dışa bağımlılık yatıyor. Tiftik, TL’deki kaybın refahı etkileyeceğini de söyledi.


Piyasalarda günlerdir süren ABD-Türkiye gerginliği dün yerini iyimser bir havaya bıraktı. TL’deki kayıpların bir kısmı geri alınsa da son dönemdeki piyasa hareketleri reel ekonomiyi etkileyecek. Türkiye’ye bu yıl 51.3 milyar dolarlık yabancı sermaye girişi bekleyen Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) kurlardaki son gelişmelerin ardından projeksiyonlarını güncelleyecek. Diğer yandan IIF verileri piyasalardaki yabancı yatırımcıların büyük bölümünün ABD’li yatırımcılardan oluştuğunu gösteriyor. Bu da artan gerginlik sonrası piyasaların yurtdışı döviz ataklarına neden bu kadar açık olduğunun göstergesi. Ancak tüm bunlara karşın ABD, piyasaların karışmasında tetikleyici bir unsur olsa IIF Sermaye Piyasaları Başkan Yardımcısı Emre Tiftik’e göre, sorunların temelinde yine Türkiye ekonomisindeki dışa bağımlılık problemi yatıyor. Emre Tiftik, kurdaki son gelişmeler ve bunun yansımalarıyla ilgili Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulundu. Tiftik’in gazetemize verdiği yanıtlar şöyle: 

TL’de düşüşe neden olan ana faktörleri listeleyebilir misiniz? ABD yaptırımlarının en önemli faktör olduğunu söyleyebilir miyiz?
TL, bir süredir baskı altında, Bu, büyük dış dengesizliklerin ortasında ortaya çıkan kırılganlıkları yansıtıyor. Kurumların büyük döviz cinsi borçları da yatırımcılar için endişe kaynağı olmuştur. ABD yaptırımları, TL’deki keskin kayıplara yol açan bir tetikleyiciydi.



Türkiye piyasalarında yabancı oranı nedir? Borsada ABD’nin payı nedir?
Türk hisse senetleri piyasasının yaklaşık 20’si yabancılardan oluşuyor. ABD yabancı yatırımcıların 52’sini oluşturuyor. Bu, toplam yatırımcı içinde yaklaşık yüzde 10’a denk geliyor. Tahvil piyasalarına bakıldığında yabancı yatırımcılar Türk tahvillerinin yaklaşık yüzde 25’ini elinde tutuyor. Bunun yüzde 22’sini ABD’li yatırımcılar oluşturuyor. Toplam yatırımcı sayısı içinde ABD’lilerin oranı ise yüzde 5 civarında.

Türkiye’den alacak riski en yüksek bankalar hangileri?
İspanya ve Fransa, Türkiye’nin en büyük bankacılık risklerine sahip, ancak riskler yönetilebilir düzeylerde görünüyor.

Bulaşma riski hakkında yorum yapar mısınız?
Yayılma etkileri Güney Afrika, Arjantin ve biraz da İtalya’da daha belirgin oldu. Büyük dış finansman ihtiyaçları olan gelişmekte olan piyasalar baskı altında olabilir.

Türkiye’ye yönelik sermaye akışlarıyla ilgili projeksiyonlarınızı son gelişmeler sonrası değiştirecek misiniz?
Projeksiyonlarımızı güncelleme sürecindeyiz. IIF Türkiye’ye bu yıl 51.3 milyar dolarlık sermaye girişi olacağını tahmin ediyordu.

 

IMF kredisi de zora girebilir

ABD’li gerginlikler artarsa, Türkiye’nin dış kredi bulması zor olabilir mi? IMF’den bir çözüm olarak kredi almak mümkün mü?
ABD’li gerginliklerin tırmanması önemli bir sorun olsa da, gerginliğin yakında erteleneceğini umuyoruz. IMF’den yardım istemek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları dikkate alındığında pek de mümkün görünmüyor. Bunu yapmak hükümetin mevcut politika gündemine de aykırı olacaktır. Üstelik, herhangi bir IMF programına bağlı olan şartlılık çok talepkâr olacak, bu durum hükümetin kabul etmesini zorlaştıracaktır. IMF bünyesinde de, Türkiye’ye bir program sunma konusunda fikir birliğine varmak, mevcut ortamda zor olabilir.

Amerika ile olan gerginliğin sürmesi durumunda, Amerika IMF kredi alımını zorlaştırabilir. ABD’nin IMF’de yüzde 16.5’lik bir oy ağırlığı var.

TL’deki düşüşler 
Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek?
Enflasyonun artması ve refah üzerinde olumsuz etkisi olması muhtemel. Özel tüketim büyümesinde öngörülen düşüşe paralel olarak dış dengesizliklerde bir düzeltme bekliyoruz.

Türkiye ekonomisinin yapısal sorunları sizce nelerdir?
Büyük cari açık; kısa vadeli dış borçlara  nispeten yüksek bağımlılık; yüksek döviz depolaması dolarizasyonu.

Kaynak arayışı sürüyor
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Onların doları varsa bizim de Allahımız var” dese de yurtdışından kaynak arayışı sürüyor. Dün Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yarın küresel yatırımcılarla bir telekonferans gerçekleştireceği duyuruldu. Söz konusu toplantıda ABD’den de yatırımcılar yer alacak.

Ruters’in bakanlık yetkilisinden edinilen bilgiye göre ABD, Avrupa ve Ortadoğu başta olmak üzere ilgili telekonferansa 750-1000 arasında yatırımcının katılması bekleniyor. Albayrak yarın Türkiye saatiyle 16.00’da gerçekleşmesi öngörülen toplantıda mesajlarını yatırımcılara doğrudan iletecek. Öte yandan Berat Albayrak, dolar kurundaki hareketlilik ve ABD ile yaşanan sürece ilişkin açıklamalar da yaptı. Albayrak, “Serbest piyasa kurallarında kalarak gereken tüm araçları devreye sokarak adım atmaya devam edeceğiz. Firmaları daha da rahatlatacak adımlar atılacak. Bu süreç bize eksik kaldığımız yönleri gösterdi” dedi.





Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.