Hükümetin OVP’de 10 bin 537 dolar olarak hesapladığı kişi başı milli gelir kurdaki yükseliş nedeniyle 8 bin 893 dolara geriledi.
Faiz tartışmaları ve küresel gelişmeler nedeniyle Türk Lirası ağır darbe alırken, kişi başı milli gelir de 10 bin doların altına indi. Mevcut kur oranıyla Türkiye uluslararası arenada küme düştü. Vatandaş kağıt üstünde 2014’te 1644 dolar fakirleşti.
Dolardaki hızlı yükseliş, bir yandan enflasyona yansıyarak vatandaşın cebindeki parayı eritirken, diğer yandan Türkiye’yi, kişi başı milli gelirde 10 bin dolar eşiğinin altına çekti. Türk Lirası’nın hızlı değer kaybıyla hükümetin Orta Vadeli Plan (OVP) hedefleri şaştı. 2015-2017 Orta Vadeli Program’da hükümet, kişi başı milli geliri 2014 yılında 10 bin 537 dolar, 2015’te 10 bin 936 dolar, 2016’da 11 bin 541 dolar, 2017’de 12 bin 229 dolar olarak hesaplamıştı. Ancak bu hesaplamada kullanılan dolar kuru 2014 için 2.1777 TL, 2015 için 2.2882 TL, 2016 için 2.3704 TL, 2017 için ise 2.4407 TL idi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve siyasilerin Merkez Bankası’na faiz baskısı ve ABD’de faiz artışına yaklaşılması nedeniyle kur rekor üstüne rekor kırarken, son zirve 2.6488 oldu. Dolar, geçen hafta ABD Merkez Bankası’nın faiz tahminlerini düşürmesiyle birlikte zirveden az da olsa uzaklaştı. Ancak hala 2.58 TL ile hükümetin tahmininin oldukça üzerinde.
Geçen yıl sonunda ise dolar/TL 2.33 civarındaydı. Hükümetin tahmin ettiği kurlar yerine gerçekleşen kurlarla hesaplandığında, 2.33 kur oranıyla kişi başı milli gelir 2014 için 8 bin 893 dolara geriliyor. Mevcut kur oranıyla ise 2015’te 10 bin 936 dolar olarak hesaplanan rakam 9 bin 699 dolara, 2016 için 11 bin 541 dolar olarak hesaplanan rakam 10 bin 603 dolara, 2017’de 12 bin 229 dolar olarak hesaplanan rakam ise 11 bin 568 dolara düşüyor. Buna göre sadece dolardaki yükseliş nedeniyle kağıt üzerinde 2014’te 1644 dolar, 2015’te 1237 dolar, 2016’da 938 dolar ve 2017'de 661 dolar fakirleştik.
2023 hedefleri
bu rakamla hayal
Uluslararası arenada 10 bin dolar kişi başı milli gelir için psikolojik sınır olarak kabul görüyor. Veriler Türkiye’nin 2014 ve 2015’te dünyada kişi başı milli gelir sıralamasında küme düştüğüne işaret ediyor. Mevcut rakamlarla 2023 hedeflerinin tutturulması da zor görünüyor. Hükümetin 2023 kişi başı milli gelir hedefi 25 bin dolar. Bu rakam, 2.58 TL’lik dolar kuruyla 64 bin 500 TL’ye denk geliyor. Eğer kur hükümetin öngördüğü 2.1777 seviyesinde olsaydı 54 bin 442 TL olacaktı.
Fed ile birlikte kur daha da yükselecek. Diğer yandan büyüme zayıflıyor. Büyüme 2014’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 3’lük beklentiye karşın yüzde 1.7 artarak hayal kırıklığı yaratmıştı. Dördüncü çeyrek verisi 31 Martta açıklanacak.
Grafik: Ahmet Sungur
Harcanabilir gelir 756 dolar
Aylık ortalama kişisel harcanabilir gelirde de Türkiye 176 ülke arasında 86. sırada yer alıyor. NationMaster’in derlediği verilere göre 2014’te Türkiye’de aylık kişisel harcanabilir gelir 756 dolar. Harcanabilir gelir vergiler düşüldükten sonra vatandaşın cebinde kalan parayı ifade ediyor. Listenin ilk sırasında 6 bin 302 dolarla İsviçre yer alıyor. İsviçre bu rakamla komşularını 2-3’e, Türkiye’yi ise 8’e katlıyor. Kişisel harcanabilir gelir Almanya’da 2 bin 850, Fransa’da 2 bin 760. Rakamlar Türkiye’deki gelirin yaklaşık 3.5 katına denk geliyor. Listede Türkiye’yi geçen bazı ülkeler şöyle: Zambia, Katar, Angola, Kuveyt, Umman, Güney Kore, Yunanistan, Lübnan. Listenin son sırasında ise 25 dolarla Küba yer alıyor.
Yorumlar
Yorum Gönder