PELİN ÜNKER

Cari açıkla büyüyen işsizlik ve enflasyonu düşüremeyen Türkiye’de sefalet endeksi 6.5 yılda 2.3 katına çıktı. Sefalet endeksinde AKP öncesi döneme çok yaklaşan Türkiye, kırılganlığını da en fazla artıran ülke oldu. dokuz8HABER /( @pelinunker ) Türkiye ekonomisinin önde gelen sorunlarından işsizlik ve yüksek enflasyon, ülkede sefaletin boyutlarını giderek artırıyor. ABD’li iktisatçı Arthur Okun’un sefalet endeksine göre Türkiye’de sefalet 35.3 oranıyla AKP’nin iktidara geldiği kriz dönemi seviyelerine geri döndü. Sefalet endeksindeki bu yüksek seviye, Türkiye’yi Kırılgan Beşli diye ifade edilen, ekonomik olarak oldukça hassas ülkeler arasında ‘en sefil ülke’ konumuna yerleştirdi. Mevcut göstergelere göre yapısal reformları bir türlü hayata geçirmeyen Türkiye’de sefalet endeksindeki yükseliş sürecek. Sefalet endeksi (Misery Index) ilk kez 1960’larda ABD’li iktisatçı Arthur Okun tarafından formüle edildi. Yıllık enflasyon ve işsizlik oranının basit bir topla...

Bir hastalığın tedavi edilmesi için öncelikle hastalığın varlığının kabul edilmesi gerekir. Doğru tedavi yöntemi ancak doğru tanı yapıldıktan sonra bulunabilir. Hastalığı kabullenme süreci ise birbirini izleyen, reddetme; öfke; pazarlık; uzlaşma; kabullenme basamaklarından oluşur.  Türkiye ekonomisinde tam da böyle bir süreç yaşanıyor. Görünüşe göre Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan reddetme aşamasında kalmayı sürdürürken, ekonomi yönetimi öfke ve pazarlık aşamalarında gidip geliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 19 Eylül Gaziler Günü dolayısıyla Ankara'da yaptığı konuşmada, döviz kurlarında yaşanan hareketliliğe ilişkin olarak " Bizde kriz mriz yok, bunların hepsi manipülasyon " demişti. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ise Yeni Ekonomi Planı ile ilgili yaptığı açıklamalarda ekonomik sorunların nedenini şöyle açıkladı: “ Türkiye içeriden ve dışarıdan operasyona maruz kaldı. Türkiye’nin dinamiklerinde hiçbir sorun yok. ” Albayrak ayrıca yaptığı sunumda, ek...

Son beş ayda yapılan faiz artırımlarının reel sektöre getirdiği yük 109 milyar lirayı bulurken, faiz artışları dolar/TL’yi düşürmeye de yetmedi. Mayıstaki ilk faiz artırımı öncesi 4.60 seviyelerinde olan kur, beş ayda toplam 1050 baz puanlık artışa rağmen bu rakamın 1.58 lira üzerinde. Merkez Bankası (TCMB) politika faizini 625 baz puan gibi rekor bir artışla yüzde 17.75’ten 24’e yükseltti. Gecikmeli alınan karar, reel sektöre 63 milyar liralık yük getirecek. Maliyetler artacak, tüketici ve şirketleri olumsuz etkilerken büyümeye sekte vuracak. Son faiz artışıyla dolar/TL 43.5 kuruş düşse de tekrardan yaz aylarındaki 4 seviyelerine dönmesi zor görünüyor. Neden yapıldı? Politika faizi Merkez Bankası’nın haftalık vadede bankalara borç verme faizini ifade ediyor. Merkez Bankası enflasyonun artacağı endişesi taşıyorsa faizi yükseltiyor. Faizin yükselmesiyle yatırımlar ve toplam harcamalar azalırken, toplam talep düşüyor. Bu da enflasyonun düşmesine katkı sağlıyor.  Ağ...

Kurları düşürmek için atılan adımlar dolar/TL’yi 6’nın altına çekse de faizlerde sert çıkışa yol açtı. Merkez’in faize müdahale etmemesi algıyı bozdu, bedeli halk ödeyecek. Öte yandan Kurlardaki yükselişin enflasyona yansıyacağını belirten ekonomist Haluk Bürümcekci , “Enflasyonda yüzde 20’lere doğru bir gidiş eylülde görülebilir” dedi. Kurları düşürmek için atılan adımlar dolar/TL’yi 6 seviyesinin altına çekse de faizlerde sert yükselişe yol açtı. Merkez Bankası’nın politika faizine zamanında müdahale etmemesi yatırımcının Türkiye algısını bozarken, kuru düşürmek için atılan adımlar piyasa faizlerine zirve yaptırdı. iki yıllık faiz yüzde 30 seviyelerine geldi. Faizlerdeki yükselişin banka maliyetlerini artırarak kredi faizlerine yansıması bekleniyor.  Merkez Bankasının swap hamlesi sonrası kurda 5.75 seviyesine düşüş görülürken tahvil faizleri yüzde 28’e yükseldi. Analistlere göre faizlerdeki yükselişte swaplar dışında Türk tahvillerindeki çıkış etki...

BDDK ve TCMB adımlarıyla sınırlı düşen kurda Brunson etkisiyle iniş çıkışlar sürdü. TL’nin iki günlük kazancı yüzde 16.5’e ulaşsa da krizdeki düşüşün gerisinde kaldı. ABD-Türkiye gerginliğiyle günlerdir diken üstünde duran piyasalarda Merkez Bankası ve TCMB’den gelen adımlar, faiz artırımı beklentileri ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın uluslararası yatırımcılarla telekonferans düzenleyeceği haberiyle önceki gün başlayan iyimserlik dün de devam etti. Kurda Rahip Brunson ile ilgili gelişmelere göre iniş çıkışlar yaşansa da günün geneline bakıldığında dolar/ TL ’deki düşüş yüzde 7’yi buldu. Dolar/ TL gün içinde en düşük 5.7503, en yüksek 6.58 seviyesini gördü.  Gece 23.00'te dolar/TL 5.9194 seviyesine geldi. Almanya desteği Brunson’un avukatının itirazının reddedilmesinin ardından 6.05’ten 6.14 seviyelerine çıkan kur , itirazın bir üst mahkeme tarafından değerlendirileceği açıklamasıyla yönünü yeniden aşağı çevirdi. Kur akşam 16.30 sıralar...

İktisat profesörü İzzettin Önder, Türkiye’nin borç konsolidasyonuna gidilebileceğine dikkat çekerek, tek adam sistemiyle alınacak bu kararın cefasını bütün bir halk ödeyecekse bunun “Kapitalizmin ahlakına bile aykırı” olduğunu söyledi. Önder, “Emperyalizme karşı çıkmak böyle olmaz” dedi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve AKP’li yetkililer, kurlardaki yükselişle ilgili “ Bize ekonomik savaş ilan ettiler ” vurgusu yaparken, iş dünyası da dayanışma çağrısı yaptı. Birlik beraberlik mesajları ve ‘ dış güçler ’ teziyle sorunlar geçiştirilmeye çalışılsa da iktisatçılara göre ABD-Türkiye gerginliğinin öne çıkardığı ekonomideki krizin altında daha ciddi nedenler var. Üretimde dışa bağımlılık krizin ana eksenini oluştururken sorunların temelinde, problemlerin biriktirildiği ve görmezden gelindiği ekonomi politikaları yatıyor. İktisat Profesörü İzzettin Önder, kurlardaki sert yükselişlerin Türkiye ekonomisine olası yansımalarını Cumhuriyet’e değerlendirdi. Önder, k...

BDDK ve TCMB adımlarına rağmen, dolar 7 TL civarında sert dalgalandı. Önde gelen banka hisselerinde düşüş yüzde 10’u aştı. Bugün ise bankacılık endeksi yüzde 3 civarı yükseliyor. Dolar kuru 6.54 seviyesinde seyrediyor. ABD-Türkiye gerginliği sonrası dolar kuru dün de 7’ye yakın dalgalanmayı sürdürdü. TL cuma günü 2001 krizinden bu yana dolar karşısında en sert günlük düşüşünü yaşamıştı. Pazar gecesi gelen son rekordan sonra, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak kurlardaki yükselişi kontrol altına almak için aksiyon planı hazırladıklarını söyledi. Gece yarısından itibaren ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ( BDDK ) ve Merkez Bankası’ndan (TCMC) beklenen adımlar arka arkaya gelmeye başladı. Ancak bu adımlara rağmen piyasalarda baskı devam etti.   Asya seansında 7.24 seviyesine yükselen dolar /TL, Albayrak’ın açıklaması sonrası 7’nin hafif altına inse de BDDK ve TCMB’nin tüm adımlarına karşın 7’ye yakın hareketini sürdürdü. Güne 6.75 seviyele...

Son faiz kararından bu yana kur yüzde 10 arttı. Bu artış enflasyonu en az 1.5 puan artıracak. Piyasa faizleri yüzde 25’e ulaşırken Merkez’in önündeki seçenekler azalıyor. Türk Lirası’ndaki sert düşüş sonrası yapılması gerekenler konusunda ekonomistlerin uyarıları sürüyor. Tartışılan seçenekler arasında Merkez Bankası’nın (TCMB) faizi artırması ve sermaye kontrolleri de var. Merkez Bankası 24 Temmuz’daki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini sabit bırakmıştı. Kurdaki artış bu tarihten beri yaklaşık yüzde 10’u buldu. Kurdaki her yüzde 10’luk artışın enflasyona yüzde 1.5 artış olacağı hesaplanıyordu. Ekonomistlere göre kurun enflasyona geçişkenliği son rekorlarla birlikte daha da artacak. Kur etkisi ağustos verilerine görülmeye başlayacak. Temmuzda yıllık  enflasyon  yüzde 15.85 olarak açıklanmıştı. TCMB son  enflasyon  raporunda yılsonu  enflasyon  tahmini yüzde 13.4 olarak güncellemişti. Enflasyona yansıyacak Son k...

Ekonomide büyüyen sorunlar ve ABD-Türkiye ilişkilerinde süren belirsizlik doları 6.4915 TL’ye taşıdı. Kur, Cumhurbaşkanı’nın Aralık 2016’daki “Yastık altındaki dövizinizi bozdurun” çağrısından beri yüzde 86 yükseldi. Artan ekonomik ve siyasi riskler nedeniyle dolar zirveden inmiyor. Dün de ABD ile temaslarda bulunan Türk heyetinden ilerleme işareti gelmemesi nedeniyle kur 6.4915’e çıkarak rekor tazeledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, piyasaların kısa zamanda toparlanacağına işaret edip ‘ döviz bozdur ’ çağrısı yapsa da veriler, yerli yatırımcının tam tersine hareket ettiğini gösteriyor.  Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2 Aralık 2016’da yaptığı konuşmada, “ Son günlerde bir döviz meselesi çıkardılar. Dolar şöyle oldu böyle oldu, ne olursa olsun. Yastık altında dövizi olanlar gelsin parasını altına, TL’ye dönüştürsün. Ne lüzum var dövize değer kazandıracağız ” dedi. O dönem dolar kuru 3.4970’lerdeydi. Buna göre Erdoğan’ın ilk yastık altı çağrısından bu ...