Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Erdoğan'ın 'Ey Merkez'i 1.7 milyar dolar kaçırdı



Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası’na “Ey Merkez Bankası faizi indirmek için neyi bekliyorsun” diye çıkıştığı 16 Ocak’tan bu yana dolar kuru yüzde 14 yükselirken, Türkiye piyasalarından 1.7 milyar dolar kaçtı.




Merkez Bankası verilerine göre 16 Ocak - 27 Şubat arasında yabancıların satın aldığı devlet iç borçlanma senedi (DİBS) portföyü kur farkından arındırılmış olarak 989 milyon dolar azaldı. Aynı dönemde repo piyasasından 432 milyon dolar, hisse senedi piyasasından 282 milyon dolar çıkış yaşandı. Yabancı yatırımcı toplamda 1 milyar 703 milyon doları Türkiye’den çıkardı.
Erdoğan ve hükümet yetkililerinin piyasaları geren açıklamaları geçen hafta da Türk Lirası’nı vurmaya devam etti. Dolar/TL en son geçen cuma  2.6470’ye yükselerek yeni zirvesini gördü. Lira 15 Ocak’ta 2.3120 seviyesindeydi. Buna göre üç aya yakın bir zamanda TL’nin kaybı yüzde 14.4’ü buldu.

Bundan yaklaşık 15 ay önce de ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artıracağı endişeleri ve 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonu sonrası artan siyasi riskler sonrası dolar/TL yüzde 10.2 artışla 2.0460’tan 2.2548’e kadar çıkmış, ancak Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) 21 Ocak’taki toplantısında faizlerde değişikliğe gitmemişti. Karar sonrası dolar yüzde 6.5 daha artarak 2.40 TL’ye dayanınca Merkez 29 Ocak’ta gece yarısı operasyonuyla politika faizini 550 baz puan artırmak zorunda kalmıştı. Karar kurun 2.40’tan 2.30’lara çekilmesini sağlamıştı. 

O tarihten bu yana Erdoğan ve çevresi faiz indirimi ısrarını sürdürüyor. Cumhurbaşkanı’nın Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’yı vatan hainliği ile suçlaması ve Merkez’in 24 Şubat 2015’teki PPK toplantısında enflasyon ve kurdaki yükselişe rağmen 25 baz puanlık faiz indirimine gitmesi ekonomi yönetiminin geleceğine ilişkin endişeleri artırıyor. Dolar 24 Şubat’tan bu yana yüzde 7.32 yükseldi. Özetle kurdaki artış geçen yıl ocak ayında Merkez’i sert bir faiz artışına gitmek zorunda bırakan seviyelerin üzerinde. Döviz sepeti de neredeyse 28 Ocak 2014’teki seviyelerine ulaştı. Bu da gösteriyor ki Merkez’e faiz indirimi ısrarı, eğer doların ateşi düşürülemezse yeniden bir faiz artışına neden olabilir.

Kurdaki yükselişte ABD Merkez Bankası Fed’in faiz artırımına gideceğine yönelik endişeler de etkili oluyor. Özellikle geçen cuma dolar/TL’deki son rekorda küresel gelişmeler tetikleyici oldu. Ancak siyasi belirsizliklerin had safhaya ulaştığı iç piyasada dış etkiler de daha fazla hissediliyor. Örneğin dolar endeksindeki yükseliş, dolar/TL’deki artışın oldukça gerisinde. Dolar endeksi 16 Ocak’tan beri yüzde 5.7 yükseldi. Türk Lirası’nın kaybı iki buçuk kat fazla oldu.

Gözler yine ABD’de

Geçen hafta küresel piyasalara ABD tarım dışı istihdam verileri damgasını vurdu. Tahminlerin üzerinde gelen veri ABD’de faiz artışına yaklaşıldığına işaret etti. Bu hafta da piyasaların odak noktası ABD ekonomisine ilişkin veriler olmayı sürdürecek. Bu açıdan dolardaki güçlenme devam edebilir. Diğer yandan Avrupa Merkez Bankası aylık 60 milyar Avro’luk tahvil alımlarının ilk bölümünü bugün gerçekleştirecek.

Türkiye’de ise sanayi üretimi ve ödemeler dengesi verileri açıklanacak. Cumhurbaşkanı’nın Başbakan Yardımcısı Babacan ve Merkez Bankası Başkanı Başçı ile olası görüşmesi merakla bekleniyor. Görüşmeden sonra yapılacak açıklamalarda ekonomi yönetimi ve merkez bankasına ilişkin söylemde bir yumuşama olduğu takdirde dolar/TL’de de hafif gerileme görülebilir. Merkez’den gelebilecek sözel bir müdahale de faydalı olabilir. Ancak konuyla ilgili sert söylemin ve hükümetin ekonomiyle ilgili bakanları tarafından yapılan farklı açıklamaların sürmesi TL’yi zayıflatacaktır. Küresel tarafta gelişen ülkeler aleyhine gelişmeler devam eder, yurtiçinde siyasi tansiyon sürerse dolar/TL’deki yükselişi engellemek zorlaşabilir.






Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.