Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Kriz kâbusu geri dönüyor

Çin'den Avrupa'ya, Brezilya'dan Ukrayna, Rusya ve Türkiye'nin de aralarında bulunduğu gelişen ekonomilere kadar dünyanın dört bir yanından risk saçılıyor.




PİYASA NOTLARI 

Küresel ekonomide 'depresyon' filmi başa sararken, krizin ayak sesleri giderek yaklaşıyor. 2008 krizinden sonra dünyanın büyüme motoru olarak gösterilen Çin'deki çöküş küresel ekonomideki depresyon eğiliminin ciddiyetini ortaya koydu. Ancak sorun bununla sınırlı değil. Avrupa'da devam eden deflasyon (piyasada fiyatların belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş göstermesi durumu) ve büyüme sorunu toparlanmanın kırılgan olduğuna işaret ediyor. Yunanistan'ın borç problemi ise mevcut anlaşmalarla sadece ötelendi. 
 
Rusya ve Brezilya ekonomisi siyasi riskler ve düşen petrol fiyatlarının etkisiyle açmaza girerken, Ukrayna borç yapılandırmasına giderek yaklaşıyor. 
 
Türkiye'de de politik belirsizlikler ve durgunluk riski artıyor. Bu şartlarda ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artırımına başlaması tüm bu sorunlu ülkelerden para çıkışını tetikleyerek mevcut sorunları daha da büyütecek. ABD dışı şirketler ve hükümetlerin dolar borçları güçlenen dolarla birlikte yükselecek. 

Çin saatli bomba 

Dünya ticaretindeki daralmayla birlikte Çin'in ihracatında sert düşüşler yaşanırken, bu durum Çin Merkez Bankası'nı (PBOC) önlemler almaya itti. 
 
PBOC, geçen hafta yuanın değerini yaklaşık yüzde 2 devalüe etti. Banka bu adımlarla ihracatı canlandırmaya ve Fed'in faiz artırımı ihtimaline karşı ülkeden sermaye çıkışının olumsuz etkilerini azaltmaya çalışırken, küresel piyasalarda yeni bir kur savaşı endişesi doğdu. Çin'in ardından zincirleme etkiyle bu ülkeyle yakın ticari ilişkisi olan Asya ülkeleri de devalüasyona gidebilir. 

Emtia fiyatlarına baskı 

Yuanın daha rekabetçi bir kur haline gelmesi Çin’de üretilen malları göreceli olarak diğer ülkelerde üretilen mallara göre ucuzlatacak. Bu da Avrupa'daki deflasyonist eğilimi daha da güçlendirecek. ABD'nin ticaret açığını ise artırıcı etki yapacak. Düşük seyreden emtia fiyatlarının ABD ekonomisi için deflasyonist baskı yaratacağı endişesi de mevcut. 
 
Çin'deki zayıf büyüme küresel emtia fiyatlarını aşağı çekerken, devalüasyon sonrasında Çin’den gelen iç talep daha da zayıflayacak. Yani emtia fiyatlarının üzerindeki baskı da artarak devam edecek. Bu da küresel ekonominin yavaşlamasına katkı sağlayacak. Kur savaşlarının alevlenmesiyle de sermaye hareketlerinde sert hareketler oluşacak. 

Avrupa yavaşladı 

Avro bölgesinde ekonomik büyüme yılın ikinci çeyreğinde yavaşladı. Avrupa Merkez Bankası'nın sağladığı parasal destek de bölge ekonomisini kurtarmaya yetmedi. Avro bölgesi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0.3 büyüyebildi. Bölgenin en güçlü ekonomisi Almanya'da dahi büyüme tahminlerin altında kaldı. Fransa ekonomisi ise durma noktasına geldi. 

En zayıf Ukrayna 

Bloomberg’in uzman iktisatçılarla yaptığı ankete göre ise dünyanın en zayıf ekonomisi Ukrayna. 
 
Ülkenin sanayi temeli yıkıntı içinde ve borç yapılandırmasına yaklaşıyor. Sanayideki durumun etkisi yıllarca hissedilebilir. Ülke ekonomisi 2014-15’te yüzde 12 gerileme göstermeye hazırlanıyor. 

Rusya yaptırım kurbanı 

Dünyanın en zayıf ekonomilerin listesinde ikinci sırada Rusya bulunuyor. Uzmanlara göre düşük petrol fiyatları ve uygulanan yaptırımlardan dolayı Rusya ekonomisini yüzde 3,5’lik düşüş bekliyor. Aynı zamanda Brezilya ekonomisinde 1.6 ve Arjantin ekonomisinde 1.5 gerileme olacağı tahmin ediliyor. 
 
Türkiye ekonomisi ise 2015'in ilk çeyreğinde ihracat pazarlarındaki zayıflamaya paralel yüzde 2.3 büyüyebildi. 


Merkez faiz silahını çekebilir 

İç piyasada haftanın en önemli gündem maddesi Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz toplantısı. TCMB Para Politikası Kurulu 18 Ağustos’ta toplanacak. 
 
Erken seçim ihtimali ile birlikte döviz kurları tarihi zirvelerini yenilerken, Merkez'in dolaylı müdahalesi kurun ateşini düşürmeye yetmedi. Banka ayrıca enflasyon raporu açıklamasında 'ağustos ayı içinde faiz politikasını sadeleştireceğini' vurguladı. Tüm bunlar faiz artırımı olasılığını artırdı. TCMB'nin faizlerde somut bir artırıma gitmesi TL'de kan kaybını biraz sınırlayabilir. Fed’den gelebilecek faiz artırım sinyalleri ve Çin’in yaratabileceği ek sarsıntılar ise TL'nin daha da zayıflamasına neden olabilir. 

Siyaset etkisi ve Fed 

Hafta ortasında Fed’in son toplantı tutanakları açıklanacak. Bu da Fed’in para politikaları hakkında daha objektif bir bilgi verecek. Fed’in enflasyon konusundaki sorularının cevabı ise enflasyon verileri ile alınacak. 
Siyasi cephede hafta başında AKP ile MHP liderleri bir araya gelecek. Bu toplantıdan gelecek mesajlara göre kurda sert hareketler görülebilir. 
 
 ALTIN FİYATLARI YENİDEN ZİRVEDE
Çin'deki devalüasyon altın fiyatlarına da zirve yaptırdı. Artan durgunluk endişeleriyle küresel piyasalarda altın fiyatları perşembe günü 1126.31 dolarla son 3 haftanın en yüksek seviyesine çıktı. Spot altın haftayı 1114 dolardan tamamladı. Yine güvenli liman alımlarıyla iç piyasada gram altın 100 TL'nin üzerine çıktı. Serbest piyasada haftayı 102.05 liradan tamamladı.



Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle...

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirt...

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre...

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu. ...