Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Dolarda "gizemli" düşüş

TL’nin geçen haftaki hızlı yükselişinin nedeni Türkiye’ye kayıt dışı döviz girişi olabilir. Veriler şubatta rekor kıran gizemli para girişinin 2007 ve 2011 seçimlerinden önce de yükseldiğini gösteriyor.





Geçen hafta döviz kurunda sert bir iniş yaşandı. ABD verilerindeki zayıflama ve Fed’in faiz artırım beklentilerinin ötelenmesi sonucunda küresel piyasalarda doların değer kaybetmesi ile tüm gelişen para birimlerindeki yükselişe Türk Lirası da katıldı. Buna ek olarak, TL yüzde 4 ile dolara karşı en çok değer kazanan para birimi oldu. Pazartesi gününe 2.69 düzeyinde başlayan dolar/TL serbest piyasada 2.5790’dan haftayı tamamladı. Yıl başından bu yana dolara karşı yaklaşık yüzde 14 değer yitiren TL, geçen hafta bu kayıpların yüzde 4’ünü geri verdi. Dolar endeksi ise sadece yüzde 2 düştü. Türkiye’de Merkez Bankası’nın (TCMB) bağımsızlığı ile ilgili tartışmaların, ekonomideki ivme kaybının ve seçim belirsizliğinin sürdüğü dönemde liranın hızlı toparlanışı dikkat çekti. Lira çok fazla değer yitirdiği için hızlı toparlanabileceğini belirten uzmanlar başka bir noktaya daha dikkat çekiyor. Bu da son günlerde rekor üstüne rekor kıran ve ‘gizemli para’ olarak adlandırılan net hata noksan kalemiyle ilgili.




Uzmanlara göre Türkiye’ye kayıt dışı döviz girişi doların bu denli düşüşünde etkili olabilir. Türkiye’ye kayıt dışı döviz girişi olup olmadığı 10 Temmuz’da Mayıs ayı ödemeler dengesi açıklandığında belli olacak. Geçen hafta Merkez Bankası şubat ayı cari açık verilerini de revize ederken, tartışma yaratan net hata/ noksan rakamı da 4.3 milyar dolardan 4.6 milyar dolara yükseltildi. Böylece son 17 yılın rekoru kırıldı.



Seçim dopingi

Haziran 2011’deki seçimlerden önceki son dört ayda da Türkiye’ye 4 milyar 101 milyon dolarlık gizemli para girişi olmuştu. Merkez Bankası verilerine göre Mayıs 2011’de ise 3 milyar 530 milyon dolarlık kaynağı belirsiz para ödemeler dengesinde yer aldı. 2007 seçimlerinden önceki dört ayda ise 3 milyar 604 milyon dolarlık kaynağı belirsiz para girişi oldu.

Merkez Bankası resmi olarak net hata noksan kaleminin dört temel sebepten kaynaklandığını söylüyor: İthalat veya ihracatta mal hareketiyle ödemenin farklı bilanço dönemlerine yansıması, gümrük işlemlerindeki beyanat hataları, ödemeler dengesindeki çeşitli kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına, yani yastık altına çıkarılması, turizm ve bavul ticareti gibi verilerin anketler yoluyla toplanmasında oluşan hatalar. Ancak ekonomistlere göre bu nedenlerin hiçbirisi bu denli büyük bir net hata noksan kalemine yol açacak miktarda para akışını sağlayamıyor.



800 milyon kaçtı

Diğer yandan 1-8 Mayıs haftasında Türkiye para piyasalarından 810 milyon dolar kaçtı. Merkez Bankası’nın verilerine göre yabancılar bir haftada net 91.36 milyon dolarlık hisse senedi, 809.9 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi sattı. Bu hafta perşembe açıklanacak veriler geçen haftaki sıcak para girişi ya da çıkışını gösterecek. Kurdaki düşüşü sağlayabilecek kadar sıcak para girişi olup olmadığı gözler önüne serilecek.



Gözler Merkez’de

Bu hafta 20 Mayıs’ta TCMB’nin para politikası kurulu toplantısı var. Merkez’in seçim öncesinde yeni bir karar alması beklenmiyor. Diğer yandan Merkez’in faiz silahını kullanmaması eleştirilere hedef olmayı sürdürüyor. JP Morgan TCMB’nın seçimlere kadar hükümetle ateşkes ilan ettiğini, seçimlerden sonra faiz indirimi baskısının süreceğini belirtti. AB Maliye Bakanları da yıllık gözden geçirmede Merkez’i eleştirdi.

Küresel piyasalarda Fed’in toplantı tutanakları izlenecek. ABD’de perakende satışlar tahminlerin aksine değişmedi. Tutanakların ayrıntıları Fed’in faiz artırım süreci hakkında daha net bir bilgi verebilir. Yunanistan ile ilgili ise herhangi bir takvime bağlı olmadan Eurogroup toplantısı mümkün. Fed tutanakları ve ABD verilerinin doları güçlendirmesi, Yunanistan konusunda olumsuz gelişmeler olması halinde dolar/TL 2.60’ın üzerine çıkabilir.


http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ekonomi/278809/Dolarda__gizemli__dusus.html








Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.