Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Yatırım yapılabilir ülke notundan eser kalmadı


Fitch’in Türkiye’ye yatırım yapılabilir notu verdiği tarihten bu yana döviz borcu yükseldi, rezervler azaldı. Kur ve faiz fırladı. Siyasi istikrar ve çözüm süreci darbe aldı.



Türkiye’yi yatırım yapılabilir en düşük seviye olan BBB- düzeyinde, “durağan” görünümle derecelendiren Fitch, gelecek hafta cuma günü Türkiye’nin kredi notunu açıklayacak. Fitch’in Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir dereceye yükselttiği tarihe göre ise kur, faiz ve makroekonomik verilerdeki bozulma dikkat çekiyor. Diğer yandan siyasi belirsizlik ve güvenlik endişeleri artıyor. Yatırım yapılabilir not kararlarında siyasi istikrar gerekçesi öne çıkıyordu. Fitch, çözüm sürecinin de Türkiye’nin kredibilitesini güçlendireceğini ifade etmişti. Son dönemde uyarı üstüne uyarı yapan kuruluşun not indirmesi veya görünümü negatife çevirmesi gündeme gelebilir. Ancak Fitch bunun için seçim sonrasını da bekleyebilir.

Kur artışı yüzde 71
Fitch Türkiye’nin notunu 5 Kasım 2012’de yükseltmişti. Dolar o dönem 1.78 TL idi. Gösterge faiz yüzde 6.86’dan işlem görüyordu. Dolar şimdilerde 3 TL’yi aşarken, faiz yüzde 11’in üzerinde. Buna göre dolar o tarihten bu yana yüzde 71, faiz yüzde 65 yükseldi.

Fitch, Türkiye’nin notunu yükseltirken ekonominin güçlü bir sürdürülebilir büyüme trendinde olduğunu vurgulamıştı. Ancak şu anda tüm dünya ile birlikte yavaşlama sinyalleri artıyor ve büyümenin yıl sonunda en fazla yüzde 2.5-3.0 arasında olması bekleniyor. Diğer yandan dolar bazında milli gelir de düştü. 2012’de dolar bazında GSYİH 786 milyar 293 milyon dolar seviyesindeydi. Bu yılın ikinci çeyrek verilerine göre milli gelir dolar bazında 772 milyar 339 milyon dolara geriledi.

Sermaye kaçış riski
Cari açık sorununda ise az da olsa ilerleme kaydedildi. Ancak cari açıkta bir miktar iyileşme olsa da açığın milli gelire oranında gözle görülür bir iyileşme yok. 2012’de cari açık 48.5 milyar dolar idi. Açık bu yılın ilk yedi ayında 25.4 milyar dolara geriledi. Diğer yandan 2012’de cari açığın milli gelire oranı yüzde 5.9 iken bu yıl yüzde 5.4 olması bekleniyor. Ancak büyümedeki ivme kaybı ve ihracattaki daralma da göz önüne alınırsa bu oran yakalanamayabilir. Cari açığın sıcak para ile finansmanının sorunlu olduğuna dair uyarılar sürüyor. Sermaye kaçış riski Fed’in olası faiz artış kararı nedeniyle giderek artıyor. Fitch önceki gün yayımladığı raporda da Türkiye’nin gelişen ülkeler arasında ABD’de faizlerin artırılmasına en duyarlı ülkelerden biri olduğuna dikkat çekti.

Döviz borcu arttı
Yine yatırım yapılabilir nota gerekçe olarak yabancı para rezerv büyüklüğü gösterilmişti. O dönem Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri 99.5 milyar dolardı. Haziran verilerine göre ise 100.7 milyar dolar. Rezervler az da olsa artmış görünüyor. Yine de rezervlerin kısa vadeli borçlara oranına bakıldığında mevcut rezervlerin Ekim 2012’de kısa vadeli borçları karşılarken, şu anda karşılayamadığı görülüyor. Ekim 2012’de rezervler kısa vadeli borçtan 1.6 milyar dolar fazla iken, Haziran 2015 verilerine göre rezervler kısa vadeli borçtan 26.6 milyar dolar daha az.

Fitch de cuma günü yayımladığı değerlendirmede, kısa vadeli döviz cinsi borçların oranının yüksek olduğuna işaret etti. Kısa vadeli dış borç stoku Ekim 2012’deki 97.9 milyar dolarlık seviyesinden 127.3 milyar dolara yükseldi. Reel sektörün döviz açığı 2012’deki 135.5 milyar dolardan haziranda 176.2 milyar dolara çıkarken, kısa vadeli döviz açığı 553 milyon dolardan 7.9 milyar dolara çıkarak 14 katına ulaştı. Enflasyon da 2012’de yüzde 6.16 iken, ağustosta 7.14’e çıktı.


Gözler Fed kararında
Diğer yandan gelecek haftanın önemli gündem maddesi Fed’in faiz toplantısı. Fed’in ucuz ve bol para dönemi bitecek dediği 22 Mayıs 2013’ten bu yana Merkez Bankası’nın döviz rezervleri 15.1 milyar dolar geriledi. Dolar da yüzde 64 yükseldi. Fed’den gelebilecek bir faiz artırımı dolar/TL’de yeni rekor değerler getirebilir. Bu arada, Çin ekonomisindeki gelişmeler de piyasaları etkileyebilir. Haftaya ayrıca haziran dönemi işsizlik ve temmuzağustos bütçe dengesi verileri açıklanacak.





Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.