Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Piyasalar Siyaset ve Faiz Kıskacında


Yılın bitmesine iki buçuk hafta kala küresel piyasalarda Noel Baba rallisi olarak adlandırılan geleneksel yılsonu yükselişi ihtimali düşük görünüyor.


Piyasalar bu haftaya da düşen petrol fiyatları, küresel yavaşlama ve ABD Merkez Bankası Fed’in faiz artırım süreciyle ilgili endişelerle girdi. 16-17 Aralık’ta düzenlenecek Fed Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısıyla bu hafta dananın kuyruğu kopacak. Uzun zamandır tartışılan “Faizler kayda değer bir zaman (considerable time) sıfıra yakın kalacak” ifadesinin Fed tutanaklarından çıkartılıp yerine “faiz artışı için sabırlı olunacağı” ifadesinin konabileceği kaydediliyor. Fed benzer bir taktiği 2003 sonundan itibaren gittiği faiz artırımları döneminde de kullanmıştı. Banka ‘sabır’ ifadesini kullandıktan sonra faiz artırımına gitmiş ancak bu kez de ‘ölçülü’ olunacağı mesajını vererek keskin dalgalanmaları önlemeye çalışmıştı.


Tansiyon arttı




FOMC toplantısı bu açıdan riskli varlıklar adına potansiyel negatif bir gelişme olabilir. Bu da Türkiye gibi gelişen ülkelerden kaçışın hızlanacağı anlamına geliyor. Türkiye için haftanın en önemli gündem maddesi FOMC olsa da siyasi gelişmeler de takip edilmeye devam edecek. Cuma günü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın faiz indirimi isteğini yinelemesiyle dolar 2.31’e fırladı, borsa 84 bin puanın altına geriledi. Diğer yandan 17 Aralık’ın yıldönümü ve 14 Aralık Operasyonu nedeniyle içeride siyasi tansiyonun yüksek olması bunun da piyasaları negatif etkilemesi olası. Bunun yanı sıra bugün eylül dönemi işsizlik verileri ve kasım ayı bütçe verileri, cuma TÜFE beklenti anketi açıklanacak. Ancak verilerin piyasalarda önemli bir etkisi olması beklenmiyor.



Seçimler izlenecek




Yunanistan’da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 17 Aralık’a alınması yeni bir siyasi kriz riski yaratırken ülkeye yönelik kurtarma programlarının geleceği hakkında endişeler arttı. Seçimlerde hükümet adayının kazanamaması ülkeyi yeniden bir erken genel seçime sürükleyebilir ve bu da reform programına karşı çıkan Syriza partisinin zaferi ile sonuçlanabilir. Geçen hafta Atina borsası erken seçim edişesiyle sert düşmüştü.

Japonya’da dün yapılan genel seçimlerde ise Başbakan Shinzo Abe’nin koalisyonu zafere ulaştı. Ülkede GSYİH 2 çeyrekte birikimli yüzde 9 küçülürken Abe, vergi artışını ertelemiş ve Abenomics’in üçüncü ve belki de en önemli ayağı olan mali disiplinden taviz vermişti. Yapılan seçim, enflasyonu artırmak ümidiyle Abe’ye onay olacak. Bu da parasal genişlemenin devamı ve şimdilik gevşek maliye politikası demek. Seçim sonucunun Japon Yeni için negatif ve Nikkei 225 için pozitif olması bekleniyor.
Öte yandan perşembe günü AB liderlerini Brüksel’de bir araya getirecek olan ve iki gün sürecek olan zirve başlayacak. Görüşülecek konular arasında Ukrayna’nın Rusya politikasına verilecek olan destek, Avro bölgesi ekonomisi, bütçesi ve yatırım programı yer alıyor.


TL’den kaçış hızlandı



Türkiye piyasalarında bu hafta Türk lirasındaki değer kaybı devam ederken, faizlerde de çıkış eğilimi vardı. Türk Lirası diğer gelişmekte olan para birimlerine göre petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte daha iyi performans göstermesine rağmen, dolar karşısında özellikle haftanın son gününde değer kaybını hızlandırdı. Fed toplantısının yarattığı gerginlik ve artan siyasi riskler TL’yi  vurdu. Borsa İstanbul haftalık bazda yüzde 2.36 değer yitirdi. Döviz ve altın ise haftayı kazançla kapattı. Kapalıçarşı’da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı yüzde 3.63 artışla 89.85 liraya çıktı. Cumhuriyet altınının satış fiyatı yüzde 3.58 artarak 607 liraya tırmandı. Dolar yüzde 1.82, Avro yüzde 3.28 yükseldi.




Petrol vuruyor


OPEC ülkeleri fiyat kırmaya devam ederken petrol fiyatlarındaki düşüş geçen hafta da hızlanarak

sürdü. Brent petrol varil başına 61.65, ABD hafif ham petrolü ise 57.81 dolara indi. Fiyatlardaki bu düşüş AB ve ABD’deki toparlanma sürecini tehlikeye sokabilir. Rusya başta olmak üzere ihracatçı ve finansal açıdan petrol ihracatına bağlı olan ülkeler için de düşüşün devamı olumsuz. Rus Merkez Bankası’nın müdahalelerine rağmen ruble serbest düşüşle 58.17 dolardan haftayı tamamladı. Rubledeki düşüşün durdurulamaması TL’yi de negatif etkiliyor.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP) Hisse Endeksi de hafta boyunca ise yüzde 4.8 kan kaybetti. ABD’de S&P 500 ise haftayı ise yüzde 3.5 değer kaybı ile sonlandırdı. Bu, son iki buçuk yılın en kötü haftası oldu. Dolar yılsonu ve kâr realizasyonlarının da etkisiyle Avro ve yene karşı hafif geriledi. Ancak gelişen para birimlerine karşı değer kazanmaya devam etti. Avro/dolar paritesi 1.2460, dolar/yen paritesi 118.80 dolaylarından kapandı. Altının onsu 1222.50 dolar düzeyine çıktı.






Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.