Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Balayı bitti, sahne yine Fed'in

ABD’de güçlü gelen iş gücü verileri, Türkiye gibi kırılganlıklarıyla öne çıkan gelişen piyasalardaki toparlanmanın sona erdiğine işaret ediyor. Son haftalarda düşen petrol fiyatlarının cari açığa olumlu katkı sağlayacağı iyimserliğiyle rahatlayan Türkiye piyasaları da Ocak 2012’den bu yana en yüksek artışı kaydeden ABD tarım dışı istihdam verisiyle sarsıldı. Cuma günü Dolar/TL 12 Kasım’dan sonra ilk kez 2.26’yı aşarken, Borsa İstanbul yüzde 1.15 düştü. 24 Temmuz 2024 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi de yüzde 8.11 seviyesine çıktı.

Uzmanlara göre ABD verisi Merkez Bankası Fed’in 16-17 Aralık’ta yapacağı Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısını daha da önemli kılıyor, 17 Aralık’a kadar Türkiye’nin de olduğu gelişen piyasaların satış baskısı altında kalması bekleniyor.

ABD’de tarım dışı istihdam verisi, beklentilerin (230 bin) çok üzerinde 321 bin olarak açıklandı.  İşsizlik oranı ise yüzde 5.8 oldu. Ortalama saatlik ücretler aylık bazda yüzde 0.4 ile güçlü artış gösterdi. Yıllık ücret artışı da yüzde 2’den yüzde 2.1’e yükseldi.


İş gücü verisi neden önemli?

İşgücü piyasasında atıl kapasitenin azalması; küresel piyasaları ve risk algısını, ABD işgücü verilerine özellikle de ücret artışlarının seyrine daha hassas kılıyor. Zira işsizlik oranında, bir ‘eşik seviye’ geçildiğinde, ücret artışları ve enflasyon ivmelenebilir. Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer, son konuşmasında Fed tutanaklarında geçen, faiz artırımına ilişkin ‘kayda değer zaman’ ifadesinin kaldırılabileceğine yönelik sinyal vermiş, istihdam artışı enflasyona yansıyabilir demişti. Veriler bunun başladığını gösteriyor.

Finansman sıkıntısı artacak

Tutanaklardan ‘kayda değer’ ifadesinin çıkarılması Türkiye gibi piyasalarda bir şok dalgası yaratabilir. Türkiye’nin en önemli kırılganlığı sıcak paraya bağımlılık. Cari açık azalıyor görünse de açığın finansmanı portfoy yatırımları ve bankacılık kredileriyle sağlanıyor. Fed’in faizleri yükseltmesi halinde Türkiye ve diğer gelişmekte olan piyasalara akan paranın yönünü ABD’ye çevireceği aşikar. Bu da piyasalardaki riskleri artırırken düşen petrol fiyatlarının cari açığı 8-10 milyar dolar azaltacağı hikayesinin de pek uzun süreli olmayacağını gösteriyor. Bu sıkıntı, kredi derecelendirme kuruluşları tarafından uzun zamandır dile getiriliyor.

Sonuçta, bu hafta küresel piyasalarda petrol fiyatlarındaki durum ve 16-17 Aralık Fed para politikası toplantısına yönelik beklentiler izlenirken; yurtiçinde sanayi üretimi, büyüme ve cari işlemler açığı verileri izlenecek. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye’nin notuyla ilgili açıklama yapmamasının piyasalarda bir etkisi olması beklenmiyor.

Moody’s muamması

Geçen hafta Türkiye piyasalarının en önemli gündemi Moody’s’in Türkiye ile ilgili not güncellemesi idi. Ancak Moody’s not güncellemesini 8 Ağustos’ta olduğu gibi pas geçti. Derecelendirme kuruluşu 11 Nisan’da Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir notun en düşük seviyesi olan Baa3’te teyit etmiş, görünümü ise ‘durağan’dan ‘negatif’e çevirmişti. 
Diğer yandan kasım ayı enflasyon verileri açıklandı. Enflasyon gıda fiyatlarındaki sınırlı artış ve petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle tahminlerden biraz daha düşük gelse de yüzde 9’un üzerine çıktı. Bu hafta açıklanacak sanayi üretimi verisi son çeyreğin ilk sanayi üretimi verisi olmasından dolayı önem taşıyor. Veri bir sonraki dönem büyümeye de yön verecek. Çarşamba açıklanacak üçüncü çeyrek büyüme verisi ise hükümetin OVP’de büyüme hedefini ne kadar tutturabileceği konusunda işaret verecek. Ekonomistler büyümenin yüzde 2.9 olmasını bekliyor.

Rusya’da sular durulmuyor

Küresel piyasalarda gündem maddeleri ise ABD tarım dışı istihdam verileri dışında Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) para politikası toplantısı, petrol fiyatlarında devam eden düşüş, Rus ekonomisinin durumu ve Japonya’nın notunun düşürülmesi oldu. ECB ek parasal genişleme önlemlerini 2015 başına erteledi. Moody’s Japonya’nın kredi notunu AA3’ten A1’e indirdi. Sonuçta, bu hafta dolar Japon yenine ve Avro’ya karşı değer kazanmayı sürdürdü. Avro/dolar paritesi 1.2284’e, dolar/yen paritesi 121.40’a geriledi. Rusya Merkez Bankası ise Ruble’deki değer kaybını durdurabilmek için piyasalara müdahalede bulundu. Ancak etkili olamadı. Dolar/ruble yine de 54.2’ye çıktı. Brent ham petrolünün varili 68.94’ten kapandı. İsviçre referandumu ve ABD istihdam verileri ise altın fiyatlarını düşürdü. Altının onsu 1190.40 düzeyine indi.


Borsa kaybettirdi,
altın ve döviz kazandırdı

Geçen hafta Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetleri haftalık bazda yüzde 1.08 değer kaybetti. 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı haftalık yüzde 2.66 artışla 86.70 liraya, cumhuriyet altının satış fiyatı da yüzde 2.63 yükselişle 586 liraya çıktı. Avro’nun satış fiyatı ise yüzde 0.62, ABD dolarının satış fiyatı yüzde 2.08 prim yaptı.

Borsa İstanbul’da bu hafta en çok yükselen hisse senedi Afyon Çimento oldu. Şirket hisseleri yüzde 40.26 değer kazanırken, onu yüzde 37.98’lik artışla Kaplamin hisseleri, yüzde 31.22’lik kazançla da Metro Petrol hisseleri izledi.

Geçen hafta önde gelen ve değerlendirmeye alınan 10 kamu bankası ve özel bankanın faiz oranı ortalamaları üzerinden yapılan hesaplamalara göre, 1 ay vadeli mevduat faizi ortalama yüzde 0.09 haftalık net getiri sağladı.











Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle...

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirt...

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre...

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu. ...