Ana içeriğe atla

Ürkek değil endişeli


Erdoğan ABD’li yatırımcıya ‘Türkiye’den ürkmeyin’ diye seslenirken, son bir yılda enerjiden perakendeye pek çok yabancı şirket Türkiye’den çıkma kararı aldı.




Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’de temasları sırasında ciroları 2 trilyon dolarları aşan dev şirketlerin yöneticileriyle görüşüp Türkiye’ye davet etti. Erdoğan, ABD’li işadamlarına, “Amerikalı yatırımcıların Türkiye’ye bakışlarında biraz ürkek davrandıklarını görüyorum. Bugüne kadar ülkemize yatırım yapıp da pişman olan, hukuka aykırı uygulamalara maruz kalan, kazandığı parayı istediği gibi tasarruf etmekte zorlanan hiçbir işadamı yoktur veyahut parası Türkiye’de kalan yoktur” dedi.

Diğer yandan son bir yılda enerjiden perakendeye, finanstan e-ticarete farklı sektörlerde faaliyet gösteren yabancı şirketlerde adeta yaprak dökümü yaşandı. Pek çok yabancı şirket Türkiye’den çıktı ya da çıkma kararı aldı. Bu çıkış kararlarında büyümedeki düşüş, kurlardaki değişim gibi ekonomik gelişmelerin yanı sıra şirketlerin kendi iç dinamikleri ve küresel stratejileri etkili oldu.

Yaprak dökümü
Türkiye’den çıkış kararı alan Total ve Petrol Ofisi’ni satacağını açıklayan OMV’nin ardından RWE’nin de çıkışı değerlendirdiği konuşuluyor. Norveçli Statoil ise Türkiye irtibat bürosunu 15 Haziran’da kapatma kararı aldı.

Türkiye’ye Limango markasıyla giriş yapan e-ticaret ve perakende devi Otto Group, 30 Mart 2015’te Türkiye’deki faaliyetlerine son verdi. Hemen ardından Groupon faaliyetlerini durdurdu. Türkiye’ye yatırım yapan ilk Rus finansal kurum olan Renaissance Capital Eylül 2015’te küresel daralma planları kapsamında İstanbul ofisini kapatma kararı aldı.

Yunanistan’ın en büyük bankası NBG, Ekim 2015’te Finansbank’ı satarak Türkiye’den çıkma kararını duyurdu. Finansbank Aralık 2015’te Katar Ulusal Bank’a satıldı. HSBC ise geçen yıl küresel küçülme planları kapsamında Türkiye’deki faaliyetlerini durduracağını açıkladı ancak daha sonra bu karardan vazgeçti.


Hedef tutmadı
Doğal sabun ve kozmetik markası Lush, İngiliz mobilya markası Habitat, Danimarkalı lüks dekorasyon markası Bo- Concept, Avustralyalı yapı marketi Baumax da Türkiye’den çıkma kararı alan şirketler arasında yer alıyor.

Türkiye’nin doğrudan yabancı yatırımlar konusunda 2015 sonu için 12 milyar dolar hedefi vardı. Ancak bu hedef gerçekleştirilemedi. Merkez Bankası verilerine göre geçen yıl Türkiye’ye 11.8 milyar doğrudan yabancı yatırım girişi oldu. Bunun bir kısmı da 3.96 milyar Avro’luk 4.5 G ihalesinden geldi.

Verilere göre son 10 yılda Türkiye’ye 129.8 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım girişi oldu. 2006’da giriş rakamı 17.6 milyar dolarken 2007 ve 2008’deki yüksek performansın ardından yatırım girişinde düşüş gözlendi.


HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ
Hükümetin siyasi nedenlerle özel şirket yönetimlerine müdahalesi ihtimalinin, yabancı yatırımcıyı endişelendirdiğine dikkat çeken analistler, hukukun üstünlüğü kavramının yabancılar için çok önemli olduğunu vurguluyor. Kurumların bağımsızlığı hakkında soru işaretleri ve özel şirket yönetimlerine atanan kayyumların güven zedelediğini belirten analistler, yatırımcının Türkiye’yi tercih etme nedenlerinin azaldığına işaret ediyor.

ABD’nin faiz artırımlarını yavaşlatması ile birlikte Türkiye’de de portföy yatırımlarının artacağına dikkat çeken HSBC stratejistleri doğrudan yabancı yatırımlarda ise iyileşme beklemiyor. Stratejistler, sabit getirili yatırımlarda gerçekten reformla yeni hikâye yaratan ülkelerin şansı olduğunu belirtiyor. ABD’li yatırım bankası JP Morgan ise tahminlerin üzerinde gelen rakamlara rağmen 2016 yılı için yüzde 3.3 olan büyüme beklentisini değiştirmedi. Bunda siyasi belirsizlik ve jeopolitik risklerin etkili olduğunu vurguladı.





Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.