Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Gözler "Bağımsızlık" ve Faizde


Bu hafta yurt içi piyasaların gözü kulağı Merkez Bankası’nda olacak. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu salı günü toplanıyor. Ekonomistlerin büyük bir kısmı Merkez’in bu ayki toplantıda zaten faizi indirmesini bekliyordu. Bunun nedeni ise düşen petrol fiyatlarının enflasyonu aşağı çekecek olma ihtimalinin artması. Ancak şöyle bir risk var. İndirim karşısında kurların yükselmesi durumunda mevcut indirimin etkileri olumsuz olacak. Bu ihtimal ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz cuma günü yaptığı açıklamalarla kuvvetlendi. Erdoğan, uluslararası yatırımcılar nezdinde zaten bağımsızlığı konusunda soru işaretleri olan TCMB için zehir zembelek açıklamalarda bulundu. Dünyada herkesin faizleri indirdiğini belirterek “Ey Merkez Bankası daha neyi bekliyorsun? Gerekirse çağırıp kendileriyle de konuşacağım. Bu iş böyle yürümez. Merkez bağımsızsa ben de bağımsızım” dedi.


Haber görseli


Erdoğan’ın ardından Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci de Merkez’i eleştirdi. Hürriyet Gazetesi yazarı Vahap Munyar’a konuşan Zeybekçi “Şu anda üçüncü faiz indirimini konuşmalıydık. Merkez, politik riski üstlenmiş hükümetin isteklerine rağmen faizleri indirmiyor. Bu durum yasayla belirlenmiş görev tanımından kaynaklanıyor. Merkez Bankası’na fiyat istikrarının yanında büyümeyi, üretimi, ihracatı destekleme görevi verilmeli. Olması gereken faizde cesur davranıp öne geçmemiz” ifadelerini kullandı.

Tüm bu açıklamaların Merkez’in bağımsızlığı tartışmalarını yeniden alevlendireceği ortada. TCMB, Ocak 2014’de yüzde 4.5’tan yüzde 10’a yükselttiği politika faizini, geçen bir yıllık sürede yüzde 8.25’e indirdi. Merkez, Ocak 2014’te de baskı altında olduğundan faizi zamanında yükseltmemiş, daha sonra sert bir artışa gitmek zorunda kalmıştı. Bu dönemde dolar 2.39’a kadar çıkmıştı.

Diğer yandan Erdoğan’ın TCMB’ye örnek gösterdiği Merkez Bankaları için Türkiye’de olduğu gibi yüksek enflasyon tehdidi söz konusu değil. Hindistan Merkez Bankası 15 Ocak’ta deflasyon tehdidine karşı faiz indirimine gitti. Gelişmiş ülkelerde de politika faizleri sıfıra yakın seviyede bulunuyor. Hatta Avrupa ve İsviçre gibi bazı merkez bankalarının politika faizi şu anda negatif seviyede. Ancak bu ülkelerde enflasyon oranı ya çok düşük seviyelerde ya da deflasyonla mücadele ediyorlar. Türkiye’de enflasyon 2014’te yüzde 8.17’ye yükseldi. Gıda enflasyonu çift hanede kalmayı sürdürdü. Avro Bölgesi’nde ise enflasyon yüzde - 0.2, İsviçre’de - 0.3.



İsviçre şoku sürecek

Geçen hafta İsviçre Merkez Bankası’nın (SNB) 1.20 olan Avro/frank taban seviye uygulamasına son vermesi, küresel piyasaların gündemine bomba gibi düştü. Bu kararla birlikte İsviçre Frangı başta Avro’ya karşı yüzde 40’a varan oranlarda değer kazandı. SNB’nin bu kararında bu hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) toplantısında olası bir ek parasal genişleme kararı alınmasından önce önlem almak isteği etkili oldu. Son zamanlarda SNB Avro/frank paritesini dengede tutmak için Avro alımlarına ağırlık veriyordu. Ancak Avro’nun piyasalarda ciddi değer kaybına uğraması bankanın bu politikası sürdürülemez duruma getirmişti. Dolarda Avro’ya karşı güçlenme ise ABD’den gelen beklentilerden daha düşük verilere rağmen devam etti. Avro/dolar paritesi 1.15’li seviyelerden işlem gördü. Paritenin bu kadar düşmesi Türkiye’nin ihracat ve turizm sektörleri için alarm niteliğinde.

Avrupa’da karar haftası

SNB’nin kararı, perşembe günü faiz toplantısı yapacak olan ECB’nin, tahvil alım programı açıklayarak, parasal genişleme yapabileceği ihtimalini neredeyse kesinleştirdi. ECB’nin 1 trilyon milyar Avro’luk bir tahvil alım programı açıklayacağı konuşuluyor. Bu karar küresel piyasalarda risk iştahının artmasına yol açabilir ve bu da yurtiçi para piyasalarını olumlu etkileyebilir. SNB’nin son kararı ve ECB’nin bu hafta açıklayacağı kararlar zincirleme olarak küresel yavaşlamaya karşı önlemler. Küresel yavaşlamanın tetiklediği bir diğer konu da piyasaların uzun zamandır gündeminde olan düşen petrol fiyatları.

Petrol fiyatları haftanın son gününde hafif toparlansa da düşüş eğilimi sürüyor. Brent ham petrolünün varili 49.90 dolar; ABD hafif ham petrolünün varili ise 48.69 dolarda kapandı. Altın fiyatları ise küresel ekonomideki büyüme sorunlarının devam edeceğine ilişkin açıklamalar ve SNB kararı sonrasında yükseldi. Altının onsu 1277 dolar düzeyine çıktı.




Altın uçtu, borsa kaybettirdi

Geçen hafta yurt içinde borsa yatırımcısına kaybettirirken, para birimleri arasındaki en dikkat çekici dalgalanma, haftalık yüzde 24.44 yükselen İsviçre Frangı’nda gerçekleşti. Borsa İstanbul bir haftada ortalama yüzde 0.26 düşüşle 87 bin 416 puana geriledi. Kapalıçarşı’da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı yüzde 6.13 artışla 95.15 liraya, cumhuriyet altınının satış fiyatı yüzde 6.01 yükselerek 635 liraya çıktı. Dolar/TL yüzde 2.09 yükselirken, Avro yatay kapandı.







Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.