Bakan Mehmet
Şimşek’in açıkladığı,
büyüme ve istihdamda
hedeflerini yükselten
2016-2018 Orta
Vadeli Plan gerçekçi
bulunmadı. UzmanlarA göre,
2016 için 2.99’luk dolar
kuru ve 39.7 dolarlık
petrol fiyatı
varsayımıyla yapılan
plan temenniden
öteye geçemez.
Hükümetin dün açıkladığı 2016-2018 yılına ait yeni Orta Vadeli
Program’da (OVP) üç ay önce açıklanan programa göre büyüme, istihdam ve
ihracatta hedefler yükseltilirken, bu hedeflerin 2016 için 2.99’luk
dolar kuru ve petrol fiyatlarının 39.7 dolar olacağı varsayımıyla
yapılması dikkat çekiyor. OVP’yi oldukça iyimser bulan uzmanlara göre
hedefler gerçekçi değil. Temenniden öteye geçmiyor.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, 2016-2018 dönemini kapsayan yeni
OVP’yi dün açıkladı. OVP son olarak seçim hükümetinin görevde olduğu
dönemde, 11 Ekim’de açıklanmıştı. Ancak o dönem açıklanan programda
hedeflerin seçim sonrasında yenileceği işareti verilmişti. Ekimde
açıklanan OVP’de gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) ve kişi başına milli
gelirin satınalma gücü paritesine göre hesaplanması tepki çekmişti. Bu
hesap yöntemi hükümetin kur beklentisinin hesaplanması imkansız hale
getirmişti. Yeni OVP’ye dolar bazında kişi başına milli gelir de dahil
edildi. Buna göre 2016’da 9 bin 364 dolarlık kişi başına milli gelir
hedefleniyor. Bu da 2015-2017 OVP’de yer alan 2016 hedefine göre 2 bin
177 dolar daha az. Dolar kuru beklentisi ise 2.99 TL olarak görünüyor.
Piyasa uzmanlarının kur tahminleri bu yıl için 3.2-3.5 arasında
değişirken, küresel ekonomik tablonun bu kadar karamsar olduğu dönemde
hükümetin kuru nasıl baskılayacağı ise belirsiz.
Pembe tablo
OVP’de bu yıla ilişkin enflasyon tahmini yüzde 6.5’ten yüzde 7.5’e,
büyüme tahmini ise yüzde 4’ten yüzde 4.5’e revize edildi. Yani üç ay
içinde hükümetin enflasyon hedefi 1 puan, büyüme hedefi de 0.5 puan
arttı. İşsizlik hedefi de aynı şekilde ekim ayına göre 0.1 puan azalışla
10.2’ye geriledi. Büyüme ve istihdamdaki artışın nereden geleceği ise
belirsiz. Enflasyona asgari ücretteki artışın yüzde 1 olarak
yansıtıldığı düşünülebilir. Ancak geçen yıl yüzde 8.81 ile tahminlerin
üstünde gelen enflasyonun ardından, üretici fiyatları ve kurun da yüksek
olduğu düşünülürse yüzde 7.5’lik enflasyon hedefi de iyimser görünüyor.
Türkiye’nin en büyük ithalat kalemi olan enerji ithalatının maliyeti
ise 2016’da varil başına 39.7 dolarlık Brent petrol fiyatı tahmini ile
33 milyar dolar olarak OVP’de yer alıyor. Ekim OVP’sinde petrol fiyatı
tahmini 57.6 dolar, enerji ithalatının maliyeti de 39.2 milyar dolardı.
Yıllık ihracat hedefi de ekim ayına göre 5.5 milyar dolar artışla 155
milyar dolara çıkarıldı. Dış tircate açığı hedefi ise yine ekime göre
66.3 milyar dolardan 55.2 milyar dolara geriledi. Yurtiçi tasarruf oranı
tahmini de yüzde 16.1’den 16.5’e çıkarıldı.
‘Küresel gerçeklerden kopuk’
CHP
Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, “OVP’de
hükümetin Türkiye ekonomisine dair somut plan yerine dilek ve temenniler
listesi hazırlama alışkanlığını sürdürdüğü görülüyor” dedi. Sayek Böke,
şöyle devam etti:
“Programda, yurtiçi tüketimle büyüme, tasarruf
artışı ve enflasyonun düşeceği öngörülüyor. Bu birbiriyle çelişen
hedefleri gerçekleştirebilecek ekonomik politika çerçevesinin ne olduğu
ise belirsiz. Hükümetin OVP’yi hazırlarken kabul ettiği, belirsizlik
ortamının ve jeopolitik risklerin azalacağı, küresel ekonominin
toparlanacağı, finansal piyasalardaki dalgalanmaların boyutunun
düşeceği, emtia fiyatlarının düşeceği gibi varsayımlar ise küresel
beklentilerle uyuşmuyor. Küresel gelişmeleri değerlendiren ciddi
kuruluşların beklentileri, hükümetin varsayımlarının tam tersi.
Dolayısıyla küresel gerçeklerden bu kadar kopuk bir programı ciddiye
almak mümkün değil.”
Kozanoğlu: Plan gerçekçi değil
Hayri Kozanoğlu’na göre, Şimşek’in küresel ekonomiye dair değerlendirmeleri karamsarken Türkiye’ye ilişkin planı hangi gerekçelerle bu kadar yukarı doğru revize ettiği merak konusu.
Yeni Orta Vadeli Plan’ı (OVP) gazetemiz için değerlendiren
Kemerburgaz Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu,
Şimşek’in planı açıklarken küresel ekonomiye ilişkin tüm
değerlendirmelerinin olumsuz olmasına karşın, ülkedeki hedefleri daha
önceki açıklamadan yalnız üç ay gibi kısa bir süre geçmesine karşın
hangi gerekçelerle yukarı doğru revize edildiğinin merak konusu olduğunu
söyledi. Kozanoğlu’nun değerlendirmeleri özetle şöyle;
* Dünya ekonmisinin yavaşladığını, Türkiye benzeri gelişmekte olan
ülkelere sermaye akışınını hız kestiğini, Hindistan bir yana bırakılırsa
gelişen ülkelerin büyüme umutlarının yüzde 3.5’e çekileceğini söyleyen
Şimşek, böyle bir küresel ortamda, bir önceki OVP üzerinden 3 ay
geçmemişken başta büyüme hedefi olmak üzere tüm hedefleri olumluya doğru
nasıl revize etti, açıklamak zor.
* Yeni planda, 2015 büyümesinin yüzde 4 olarak gerçekleşeceği
öngörülüyor ki bu, 2015’in dördüncü çeyreğinde yüzde 5.6-5.7’lik bir
büyümeye denk geliyor ki bu da gerçekci değil.
* 2016-2017 büyüme tahminlerinin de üç ay içinde yarım puan yukarı çekilmesinin kerametinin nerede olduğu anlaşılamıyor.
Gerileme sabit
2015 Ekiminde OVP açıklanırken, dolar bazında kişi başı milli gelir
rakamı bulunuyordu, bu satın alma gücü pratisine göre düzenlenmiş, kişi
başına geliri 19 bin 500 dolara çeken yeni bir gösterge ile yer
değiştirmişti. O zaman yapılan ‘seçim öncesi dolar bazında kişi başına
gerileme gizleniyor’ değerlendirmesini bu yeni rakamlar doğrulamış oldu.
Zira, Şimşek’in açıkladığı rakamlara 2015’te kişi başına dolar
bazında milli gelir 1100 dolardan 9286 dolara gerilediği ortaya çıktı.
2017 için öngörülen 10030 dolar rakamı ise hâlâ 2014 üç yıl önceki 10390
doların çok gerisinde.
İşsizlikte iddia yok
* Genellikle ülkede büyümenin hızlandığı dönemlerde buna parelel
olarak cari açığın da yükseldiği gözlenir. O nedenle büyüme yukarı
çekilirken cari açığın nasıl 3.5’e çekileceği ayrı bir merak konusu.
* Diğer iddialı projeksiyonlara karşın 2018’de işsizlik oranının 9.6
olması öngörülüyor ki bu da hükümetin Türkiye’de işsizlik sorunun
çözülmesi için bir iddiasının dahi bulunmadığını gösteriyor.
Yorumlar
Yorum Gönder