Ana içeriğe atla

2015’te TL ağır yaralı

Geçen yıl yüzde 26 yükselişle en çok dolar kazandırırken, doları yüzde 12.6 ile Avro ve yüzde 9.8 ile altın takip etti. Hisse senetleri ise bir yılda yüzde 15 değer yitirdi.



Türk Lirası için 2015 yılı zor bir yıl oldu. İçeride siyasi belirsizliklerin ve jeopolitik gelişmelerin olumsuz etkisi ile birlikte, dışarıda gelişmekte olan piyasalarda yaşanan satış dalgası lirayı vurdu. Türkiye’nin başından geçen iki genel seçim, istikrar endişeleri, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımı beklentileri, Çin gibi pek çok parametre kuru etkileyen faktörlerdi.

Sene başında 2.34 olan dolar/TL 3.0477 ile zirve yaptıktan sonra yıl sonunda 2.93 civarına geldi. Dolar/TL’nin yıllık değer kazancı yaklaşık yüzde 26 oldu. Yıl başında 1000 doları olan 2 bin 340 liraya sahipken yıl sonunda rakam 2 bin 930’a çıkıyor. Yani 1000 doları olan 590 lira kazandı. Aynı şekilde 10 bin doları olan 5 bin 900, 100 bin doları olan 59 bin lira ekstra gelir elde etti.

Hisseler eridi
Avro ise 31 Aralık 2014’te 2.8330 TL’den kapanmıştı. Dün ise 3.19 TL’den işlem gördü. Buna göre, Avro bir yılda yüzde 12.6 değerlendi. Bin Avro’su olanın yıllık kazancı 357 lira oldu.

Gram altın da bir yılda yüzde 9.8 değer kazandı. 24 ayar gram altının alış fiyatı 31 Aralık 2014’te 90.4 TL iken 30 Aralık’ta satış 99.30 TL’den gerçekleşti. Hisse senetlerine yatırım yapanlar ise kaybetti. Borsa İstanbul yıllık bazda ortalama 12 bin 771 puan düştü. 2014’ü 85 bin 721 puanda tamamlayan endeks, dün 72 bin 950 puan civarına geriledi. Borsa bir yılda yüzde 15 değer yitirdi.

2016’da Fed’ in faiz hamlelerinin yanında, iç tarafta negatif haber akışının süregelmesi ile birlikte döviz kurunda üst tarafta yıl içerisinde 3.20 -3.25 seviyeleri test edilebilir. Kurun geldiği bu seviyeler özel sektöre darbe vurabilir ve borç yükünün daha da artması sonucu işsizlik oranlarının da dahil olduğu makroekonomik yapı daha da bozulabilir.




KÂBUS SÜRECEK
Gelecek dönem de piyasaların üç kâbusu Fed, Rusya ve kurumların bağımsızlığı konuları olacak. Bu yıl içinde Fed politikalarına bağlı olarak doların güçlenmeye devam etmesi bekleniyor. Sözlü iletişimi ile ilk etapta piyasaları ürkütmeyen Fed’in bu başarısını sürdürüp sürdüremeyeceği doların seyrinde belirleyici olacak. Dolar endeksi 2015 başında 91 civarındayken yıl içinde 100 doları aştı, yılın sonuna doğru ise 98.5 civarına geldi. Dolar küresel bazda yıllık yüzde 8 yükseldi.

Diğer yandan Nisan 2016’da Merkez Bankası (TCMB) Başkanı ve Para Politikası Kurulu üyelerinin ataması yapılacak. Bu da bağımsızlık tartışmalarının önümüzdeki 5 ayın en önemli konusu olacağını gösteriyor. TCMB’nin faiz duruşu zaman zaman eleştiri almış ve bankanın üzerinden yapılan bağımsızlık tartışmaları, TL varlıklarını zayıflatmıştı.

Rusya-Türkiye arasında gerginliği artırıcı tutumun devam etmesi ise kur ve faizlerde baskının sürmesine yol açabilir.

TL DEĞER KAYBEDECEK
Analistlere göre dolar/TL’deki yükseliş sürecek. Nomura Orta ve Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Stratejisti Timothy Ash’e göre reformlar gerçekleşirse dolar kurunun 2.50’ye kadar gerilemesi mümkün. Ash, ancak reformlarda ivme sağlanmaz ve TCMB Başkanı Erdem Başçı, daha az ortodoks bir adayla yer değiştirirse doların 3.50’yi görebileceğini söylüyor. TD Securities Gelişen Piyasalar Birimi Başkanı Cristian Maggio, kurun 2016 sonunda 3.40’a çıkacağını tahmin etti. UBP Stratejisti Koon Chow’a göre ise TL 2016 sonunda dolar karşısında bir yüzde 10 daha değer kaybetmiş olacak. Chow bunun TCMB ile Fed’in para politikalarının ayrışmasından kaynaklanacağını söylüyor. Capital Economics Kıdemli Gelişen Piyasalar Ekonomisti William Jackson Türk Lirası ile ilgili görece daha iyimser analistlerden. Jackson’a göre dolar kuru 2015 sonunda 2.90, 2016 sonunda ise 3.25 olacak. Ebury Partners Risk Yöneticisi Enrique Diaz- Alvarez ise dolar kurunun 2016 sonunda 3.20’ye geleceğini öngördü.






Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle...

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirt...

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre...

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu. ...