Ana içeriğe atla

OHAL'de enflasyon kuru ateşledi

Yıllık enflasyon tahminleri aşınca kurun ateşi arttı. Buna Başbakan’ın OHAL açıklaması eklenince dolar/TL 3.6022 ile rekor kırdı. Uzmanlara göre kur da TÜFE de artacak.



Yıllık enflasyon, 2016’da zamların etkisiyle Merkez Bankası (TCMB) beklentisi aşarak yüzde 8.53’e çıkarken, enflasyondaki bu yükseliş dolar kurunu zıplattı. Kurdaki artış Başbakan Binali Yıldırım’ın OHAL açıklamasıyla ise hızlandı. Dolar/TL yeni tarihi zirve olan 3.6022’ye çıktı.

Başbakan Binali Yıldırım, dün öğle saatlerinde AKP Grup Toplantısı’ndaki konuşmasında TBMM’nin bu hafta olağanüstü halin (OHAL) üç ay uzatılmasına yönelik bir kararı görüşerek karara bağlayacağını açıkladı. Güne 3.54 seviyelerinde başlayan kur, enflasyondaki artışın etkisiyle 3.58’li seviyelere çıkmıştı. OHAL açıklamasının ardından yükseliş hızlandı ve dolar önceki rekoru 3.5935’i geçti. Gün içinde en yüksek 3.6022 seviyesini gören dolar/TL, serbest piyasada 5 kuruş yükselişle 3.5890 seviyesinden kapandı.

Yüzde 1.5 kayıp
Dolar dün gelişen ülke para birimleri karşısında genel olarak değer kazandı. Doların altı önemli para birimi karşındaki değerini gösteren dolar endeksi yüzde 1’in üzerinde yükselişle altı günün zirvesi olan 103.33’ü test etti. Ancak TL artan kırılganlıkların etkisiyle diğerlerinden negatif ayrıştı. Lira, dolar karşısında yaklaşık yüzde 1.5 ile en çok değer kaybeden gelişen ülke para birimi oldu. 

TL’nin negatif ayrışmasının nedenlerinin başında da siyasi riskler geliyor. OHAL’in uzatılması piyasaların olumsuz karşıladığı bir durum. OHAL döneminde artan demokrasi kaygıları  TL varlıklarını geçen yıl da emsallerine oranla daha fazla zayıflattı. Terör olayları, anayasa değişikliği, başkanlık referandumu da siyasi riskler olarak varlığını koruyor. 

Hoşgeldin negatif faiz
Öte yandan enflasyonun yüzde 8.53’e yükselmesiyle birlikte Türkiye’nin reel faizi negatife inmiş oldu. Dünyada birçok gelişmiş ekonomide bugün aynı durum söz konusu. Ancak Türkiye’nin durumu gelişmiş ülkelerden farklı. İç tasarruf miktarı düşük olduğu için Türkiye, dışarıdan borçlanarak ve dışarıya faiz ödeyerek tasarruf ithal etmek zorunda. Negatif faiz tasarruf sahiplerini olumsuz etkileyen, bu da kırılganlığı artıran bir durum. Geçen ay beklemeyi tercih eden Merkez, politika faizini yüzde 8’de sabit tutmuştu. Buna göre Türkiye’de reel faiz eksi 0.49’a geriledi.

Üstelik gelecek aylarda da köprü zamları ve ÖTV artışlarının, enerji fiyatlarındaki yükselişlerin etkisiyle enflasyonun yükselmesi bekleniyor. Bu, reel faizin daha da düşmesi demek. Merkez Bankası 24 Ocak’ta yılın ilk faiz toplantısını yapacak. Faiz artışına gitmemesi için AKP kanadından çağrılar başladı bile. Enflasyonu düşürmeye yönelik adım atılamayabileceği endişesi de kurdaki yükselişi tetikliyor.

TÜFE 8.53’e çıktı
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre tüketici fiyatları enflasyonu (TÜFE) gıda fiyatlarındaki yüksek seyir ve TL’deki değer kaybı nedeniyle aralıkta yüzde 0.93 olan beklentilerin oldukça üzerinde yüzde 1.64 arttı. TÜFE yıllık bazda kasımdaki yüzde 7 seviyesinden aralıkta yüzde 8.53’e yükseldi.

Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden çekirdek “H” aralıkta yıllık olarak yüzde 6.89’dan yüzde 7.29’a, “I” yüzde 6.99’dan yüzde 7.48’e yükseldi.

Yıllık ve aylık bazda en en fazla artış gösteren grup alkollü içkiler ve tütün oldu. Bu grupta yıllık artış yüzde 31.59, aylık artış da yazde 7.33 olarak gerçekleşti. Aralık başında alkollü içeceklerde yüzde 10, sigaralarda ise 7 kuruş ÖTV artışı yapılmıştı. Gıdanın enflasyona 0.8 puan, alkollü içeceklerin 0.37 puan, ulaştırmanın ise 0.29 puan artış yönlü katkıda bulunduğu hesaplanıyor. 

Üretici fiyatlarında da maliyet baskısının etkisiyle piyasa beklentilerinden daha yüksek bir artış yaşandı. Bir önceki aya göre yüzde 2.98 artan üretici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre de yüzde 9.94 artış gösterdi. Üretici fiyatlarındaki yükseliş, bir sonraki dönem TÜFE’ye yansıyor.

YÜKSELİŞ SÜRECEK
Analistler TL’deki yüksek değer kaybının geçişkenlik etkisi, gıda fiyatlarında artışın sürmesi ve enerji fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle ilk çeyrekte enflasyonda artışın sürmesini bekliyor. Morgan Stanley ekonomisti Ercan Ergüzel, geçen yılın son çeyreğinde TL’de yüzde 12’lik değer kaybının bu yılın ilk çeyreğinde çekirdek TÜFE’ye 50 baz puan katkı yapacağını, gıda enflasyonunun ve küresel enerji fiyatlarının artmaya devam edecek olması nedeniyle yılın ilk çeyreğinde enflasyonda daha fazla artış beklediklerini söyledi.

Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, “Gelecek dönemde kur geçişkenliğinin fiyatlar üzerinde daha fazla etkili olması ve dolar/ TL’deki yukarı yönlü hareket çerçevesinde enflasyonda da daha yukarı seviyeler bekliyoruz” dedi.

Rabobank, TCMB’nin faizleri kayda değer oranda artırmaması halinde Türk Lirası’nın en hassas gelişen ülke para birimlerinden biri olmaya devam edeceğini söyledi. Kriz kahini Nouriel Roubini, “Türkiye ekonomik ve siyasi olarak tehlikeli bir yolda” dedi. Yatırım bankası Nomura, yılın ilk yarısında dolar/TL’nin 4’ü aşmasını bekliyor.






Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle...

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirt...

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre...

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu. ...