Dolar/TL geçen yıl sonundan beri yüzde 5.5 arttı, memur daha maaşını almadan zammın en az 65’i uçtu. Asgari ücretteki 104 liralık artışın 77.5 lirası kur farkına gitti.
Geçen yılın sonundan bu yana dolar kuru yüzde 5.5 artarken, hem asgari ücretliye hem memura hem de emekliye yapılan maaş zamları bu artışla birlikte eridi. Asgari ücret zammının üçte ikisi kur artışıyla birlikte havaya uçtu. Dolar kuru 2017 yılına ait asgari ücretin belirlendiği 29 Aralık 2016 günü serbest piyasada 3.5320 seviyesinden kapanmıştı. Kurun cumartesi günkü kapanışı ise 3.7270 seviyesinden oldu. Buna göre dolar/ TL söz konusu tarihler arasında 19.5 kuruş yani yüzde 5.5 yükseldi.
Dolardaki bu yükseliş de reel ücretlerin erimesine yol açtı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2017 yılı asgari ücretini brüt 1777.50, net 1404 lira olarak belirlemişti. Asgari ücrete enflasyon yüzde 6.5 baz alınarak 104 lira zam yapılmıştı.
77.5 lira zarar
1404 lira asgari ücretin karşılığı belirlendiği tarihte 397.5 dolar ediyordu. Oysa kur artışıyla birlikte bu rakam 376.7 dolara geriledi. Asgari ücretli daha yılbaşından iki hafta geçmişken 20.8 dolar zarar etti. Zararı Türk Lirası’na çevirdiğimizde 77.5 lira ediyor. Bu da gösteriyor ki asgari ücretliye yapılan 104 lira zammın 77.5 lirası yani 75’i kurla eridi.
Memura ise yılbaşında yüzde 3 zam yapıldı. Kurdaki yüzde 5.5’lik artış bu zammın da havaya uçtuğunu gösteriyor.
Örneğin müsteşar maaşı yüzde 3’lük zamla 9 bin 498 liradan 9 bin 787 liraya çıktı. 29 Aralık’taki kur üzerinden 9 bin 498 lirayla 2 bin 689 dolar alınırken şimdi 9 bin 787 liraya 2 bin 626 dolar alınabiliyor. Bu da 63 dolar zarar demek. Maaş 285 lira artarken kur farkı zararı 235 lirayı buluyor. Yılın ilk iki haftasında maaş zammının yüzde 82’si eriyor.
Aynı şekilde geçen yıl 4 bin 257 liralık 1/4 derecesinde avukat maaşıyla 1205 dolar alınırken şimdi zamlı 4 bin 394 liralık maaşla 1179 dolar alınabiliyor. Avukatlar da 26 dolar zararda. Aldıkları 128 liralık zammı 97 lirası yani yüzde 76’sı kur farkına gidiyor. Gerçek zam 31 liraya iniyor.
1/4 derecesinde öğretmen maaşı ise 3 bin 363 liradan 3 bin 473 liraya çıktı. Buna göre zam öncesinde öğretmen maaşıyla 952 dolar alınabiliyorken zamlı maaşla 932 dolar alınabiliyor. Öğretmen maaşının da 20 dolar yani 74.5 lirası kur farkıyla eridi. 110 liralık zammın yüzde 68’i havaya uçtu.
Emeklinin parası cebine girmeden uçtu
Memur maaşları da emekli maaşları da daha cebe girmeden kur farkına kurban gitti. Doktor ve polis maaşı için de durum değişmedi. 7/1 derecesinde doktor maaşı 136 lira artışla 4 bin 225 liradan 4 bin 361 liraya çıkarken dolar bazında 1196 dolardan 1170 dolara indi. 136 liralık zammın 97 lirası yani yüzde 71.3’ü kur farkına gitti.
8/1 derecesinde polis memuru maaşı 3 bin 818 liradan 3 bin 942 liraya çıkarken maaştaki 124 liralık artış dolar bazında 23 dolar zarara döndü. Buna göre zammın 85.7 lirası yani yüzde 69’u kur farkı nedeniyle erirken gerçek zam miktarı 38.3 lirada kaldı.
Bu arada, memur emeklilerinin maaşlarına da toplu sözleşme gereği yüzde 3 zam yapıldı. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşlarına ise geçen yılın son 6 aylık enflasyonu olan yüzde 4.73 oranında zam geldi. Kur artışı bu zam oranlarını da geçti.
Geçen sene temmuz ayında Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) emeklisi olan kişilerin aldıkları en düşük maaş 1288 TL iken bu parayla 365 dolar alınabiliyordu. Vergi iadesi haricinde 2017 yılının Ocak ayında bu kişilerin alacakları maaş 1350 TL’ye çıktı. Ancak bu rakamla sadece 362 dolar alınabiliyor. SSK emeklisine gelen 62 lira zammın 11.2 lirası yani yüzde 18’i kur farkına giderken gerçek zam miktarı 50.8 lirada kaldı.
Bağkur esnaf emeklilerinin en düşük maaşı 1163 TL’den 1204 TL’ye yükseldi. Maaşa 41 lira artış yapılırken kur farkı zararı 6.3 dolar yani 23.5 lirayı buldu. Böylece zammın yüzde 57.3’ü kur artışına gitti.
Memur emeklilerinde en düşük maaş 79 TL artışla 1752 TL oldu. Ancak bunun 13.8 lirası kur artışıyla birlikte eridi. Gerçek zam 65.2 lira oldu.
SSK emeklileri bu ayın 17’si ile 26’sı arasında, Bağ-Kur emeklileri ise 25 Ocak ile 28 Ocak tarihleri arasında yeni maaşlarını ceplerine koyacak.
DOLARDAKİ ARTIŞ NE ANLAMA GELİYOR?
Türkiye gibi dış finansmana bağımlı ülkeler için doların yükselişi her vatandaşı yakından ilgilendiriyor.
1. Kur yüzde 10 değer kazandığında maliyetler arttığından enflasyon 1.5 puan artıyor.
2. İğneden ipliğe her şeye zam geliyor. Artan fiyatlar tüketimi yavaşlatıyor.
3. Asgari ücret ve diğer ücretler reel anlamda geriliyor.
4. İthal girdiye bağımlılık nedeniyle ihracat olumsuz etkileniyor. Sanayide 100 dolarlık ihracat için 70 dolarlık ara malı ithalatı yapılıyor.
5. Şirketlerin döviz borcu yükselirken yatırımlar olumsuz etkileniyor. Döviz açığı yüksek 11 büyük şirkette hedge oranı yüzde 0-50 arasında değişiyor.
6. Enflasyonun yükselmesi şu an eksi 0.49 olan reel faizin daha da düşmesi, bu da tasarrufların getirisinin azalması demek.
7. Bu da tasarrufların düşük olduğu Türkiye’de cari açığın daha da artacağı anlamıyor geliyor.
VERGİLER ARTIYOR, HAYAT PAHALILAŞIYOR
Maaşlar bir yandan kur artışıyla erirken diğer yandan yükselen enflasyondan da olumsuz etkilenecek. Yılbaşında vergi, harçlar ve cezalar zamlanırken benzin fiyatları iki kez arttırıldı. Zamların ve kur artışının gelecek aylarda enflasyona yansıması bekleniyor. Hava şartlarından dolayı meyve sebze fiyatları da üç dört katına çıktı.
Benzin fiyatlarına yılbaşından bu yana yüzde 4.4 oranında zam geldi. Alkollü içki ve tütün mamullerinde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranı yüzde 10 ile 27.5 arasında artırıldı. Alkolde maktu vergi yüzde 10 yükseldi. Motor silindir hacmi 1600 cc'yi geçmeyen araçlarda ÖTV oranı yüzde 45’ten yüzde 60’a çıkarıldı.
Vergi ve harçlar bu yıl yeniden değerleme oranıyla yüzde 3.83 arttı. Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) vergisi en düşük 68 liraya, en yüksek de 23 bin 586 liraya çıkarıldı. Altı aylık pasaport harcı 115.9 liraya yükseldi. Ehliyet harcı B sınıfı için 418.3 lira oldu. Cep telefonlarından alınan özel iletişim vergisi 47.7 liraya yükseldi.
Özetle kur artışıyla tırpanlanan maaş zamlarıyla yurttaş daha yüksek maliyetlere maruz kalacak.
Yorumlar
Yorum Gönder