Ana içeriğe atla

Hedefler çöpe gitti

Yılın daha yarısına yeni gelindi ancak bu yıl için belirlenen OVP hedeflerinin hepsi şaştı. Kurlarda daha fazla artış olmasa dahi milli gelir 62 milyar dolar eriyor.


Kurlardaki yükseliş 2018-2020 Orta Vadeli Program’da ( OVP ) belirlenen hedeflerin de güncellenmesine neden olacak. OVP’de yapılan makroekonomik tahminler 3.7334’lük kur üzerinden hesaplanmıştı. Oysa dolar kuru mayıs ayında 4.9390’a kadar çıktı. Rekor üstüne rekor kıran kur milli gelir hesaplamalarını ve diğer ekonomi verileri olumsuz etkilecek. kur şu anda 4.65 seviyelerinde. Buna göre yılbaşından beri gerçekleşen kur ortalaması 4.0039. Bu rakam hükümetin tahmininin 27 kuruş üzerinde. Mevcut kur ortalaması dikkate alındığında milli gelir hesaplanan rakamdan 62 milyar dolar, kişi başına milli gelir de 771 dolar düşüş çıkıyor. Bu yıl Türkiye’nin yüzde 5.5 büyüyeceğini hesaplayan hükümet, gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) Türk Lirası bazında 3 trilyon 446 milyar TL, dolar bazında 923 milyar dolar olacağını öngörüyordu. Kişi başına GSYH ise 11 bin 409 dolar olarak hesaplanmıştı. Oysa mevcut kur ortalaması üzerinden hesaplandığında GSYH 860.6 milyar dolar, kişi başına GSYH de 10 bin 638 dolara iniyor.

10 bin doların altında
Merkez Bankası’nın 4.4352 olan yılsonu döviz kuru tahminine göre ise 2018’in ortalama kuru 4.3852 olarak çıkıyor. Buna göre yıl sonunda GSYH 785.8 milyar dolara, kişi başı GSYH de 9 bin 713 dolara geriliyor. Üstelik bu rakamlar büyüme oranının aynı kalacağı varsayımı altında hesaplanan iyimser rakamlar. Yükselen faiz ve kurların büyümenin de yavaşlamasına neden olması bekleniyor. Bu konuda uluslararası kuruluşların uyarıları sürüyor.

Cari açık patladı
Öte yandan OVP’de yer alan yılsonu cari açık tahmini olan 40 milyar dolar yılın ilk üç ayında aşıldı bile. Mart itibarıyla yıllık açık 55 milyar 380 milyon dolara çıkarak son dört yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Eğer kur yılsonuna kadar yükselmez aynı düzeyde kalırsa, 860.6 milyar dolarlık GSYH üzerinden cari açığın milli gelire oranı yüzde 6.4’ü buluyor. Bu da cari açıkta alarm zillerinin çaldığı anlamına geliyor. OVP’de cari açığın GSYH’ye oranının yü zde 4.3 olacağı öngörülmüştü. Kurların etkisiyle enflasyon da yükselecek. OVP’de yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 7 ancak nisanda enflasyon yüzde 10.85 ile çift hanede kalmayı sürdürdü. Mayısta enflasyonun yüzde 12’ye yaklaşması bekleniyor. TCMB’nin 2018 için son açıkladığı tahmini ise yüzde 8.4. Yine 149.3 milyar liralık enerji ithalatının faturası ise Merkez Bankası’nın tahminine göre hesaplanan ortalama kur üzerinden 175 milyar 408 milyon liraya çıkıyor.


YENİ OVP’DE  BÜTÇE SIKILACAK
Maliye Bakanı Naci Ağbal, kamu maliyesindeki sıkılığın devam edeceğini ve hedeflenen bütçe açığının tutturulacağını öne sürerek, çift haneli seviyelerde bulunan enflasyonun en kısa sürede tekrar tek haneli seviyelere çekilmesi gerektiğini bildirdi.

Ağbal, yaptığı açıklamada, “Geçen yıl kamu maliyesinde bir miktar genişlemeye gittik. Enflasyon gelişmeleri karşısında bunu geri almamız lazım, yani bütçe açığının milli gelire oranını tekrar sürdürülebilir seviyelere çekmemiz gerekiyor. Bütçede yapacağımız her iyileşme hem enflasyonu hem de cari açığı aşağı çekecek” dedi.

Bütçedeki genişlemeyi kısa vadede eski seviyelere getirecek bir politika çerçevesinin oluşturulması gerektiğini belirten Ağbal, “Önümüzde yeni Orta Vadeli Program çalışmaları var. Orada gerçekten bir mali konsolidasyon yapılarak bütçede enflasyonla mücadele için gerekli sıkılaşmayı yapacağız. Özellikle yatırım, üretim istihdam ve ihracat üzerindeki vergileri mali imkânlarımız ölçüsünde azaltacağız” diye konuştu.





Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.