Yılın daha yarısına yeni gelindi ancak bu yıl için belirlenen OVP hedeflerinin
hepsi şaştı. Kurlarda daha fazla artış olmasa dahi milli gelir 62 milyar dolar eriyor.
Kurlardaki yükseliş 2018-2020 Orta Vadeli Program’da ( OVP ) belirlenen hedeflerin de güncellenmesine neden olacak. OVP’de yapılan makroekonomik tahminler 3.7334’lük kur üzerinden hesaplanmıştı. Oysa dolar kuru mayıs ayında 4.9390’a kadar çıktı. Rekor üstüne rekor kıran kur milli gelir hesaplamalarını ve diğer ekonomi verileri olumsuz etkilecek. kur şu anda 4.65 seviyelerinde. Buna göre yılbaşından beri gerçekleşen kur ortalaması 4.0039. Bu rakam hükümetin tahmininin 27 kuruş üzerinde. Mevcut kur
ortalaması dikkate alındığında milli gelir hesaplanan rakamdan 62
milyar dolar, kişi başına milli gelir de 771 dolar düşüş çıkıyor. Bu yıl
Türkiye’nin yüzde 5.5 büyüyeceğini hesaplayan hükümet, gayrisafi
yurtiçi hasılanın (GSYH) Türk Lirası bazında 3 trilyon 446 milyar TL,
dolar bazında 923 milyar dolar olacağını öngörüyordu. Kişi başına GSYH
ise 11 bin 409 dolar olarak hesaplanmıştı. Oysa mevcut kur ortalaması üzerinden hesaplandığında GSYH 860.6 milyar dolar, kişi başına GSYH de 10 bin 638 dolara iniyor.
10 bin doların altında
Merkez Bankası’nın 4.4352 olan yılsonu döviz kuru tahminine göre ise
2018’in ortalama kuru 4.3852 olarak çıkıyor. Buna göre yıl sonunda GSYH
785.8 milyar dolara, kişi başı GSYH de 9 bin 713 dolara geriliyor.
Üstelik bu rakamlar büyüme oranının aynı kalacağı varsayımı altında
hesaplanan iyimser rakamlar. Yükselen faiz ve kurların büyümenin de
yavaşlamasına neden olması bekleniyor. Bu konuda uluslararası
kuruluşların uyarıları sürüyor.
Cari açık patladı
Öte yandan OVP’de yer alan yılsonu cari açık tahmini olan 40 milyar
dolar yılın ilk üç ayında aşıldı bile. Mart itibarıyla yıllık açık 55
milyar 380 milyon dolara çıkarak son dört yılın en yüksek seviyesine
ulaştı. Eğer kur yılsonuna kadar yükselmez aynı düzeyde kalırsa, 860.6 milyar dolarlık
GSYH üzerinden cari açığın milli gelire oranı yüzde 6.4’ü buluyor. Bu da
cari açıkta alarm zillerinin çaldığı anlamına geliyor. OVP’de cari
açığın GSYH’ye oranının yü zde 4.3 olacağı öngörülmüştü. Kurların
etkisiyle enflasyon da yükselecek. OVP’de yılsonu enflasyon beklentisi
yüzde 7 ancak nisanda enflasyon yüzde 10.85 ile çift hanede kalmayı
sürdürdü. Mayısta enflasyonun yüzde 12’ye yaklaşması bekleniyor.
TCMB’nin 2018 için son açıkladığı tahmini ise yüzde 8.4. Yine 149.3
milyar liralık enerji ithalatının faturası ise Merkez Bankası’nın
tahminine göre hesaplanan ortalama kur üzerinden 175 milyar 408 milyon liraya çıkıyor.
YENİ OVP’DE BÜTÇE SIKILACAK
Maliye Bakanı
Naci Ağbal, kamu maliyesindeki sıkılığın devam edeceğini ve hedeflenen
bütçe açığının tutturulacağını öne sürerek, çift haneli seviyelerde
bulunan enflasyonun en kısa sürede tekrar tek haneli seviyelere
çekilmesi gerektiğini bildirdi.
Ağbal, yaptığı açıklamada, “Geçen
yıl kamu maliyesinde bir miktar genişlemeye gittik. Enflasyon
gelişmeleri karşısında bunu geri almamız lazım, yani bütçe açığının
milli gelire oranını tekrar sürdürülebilir seviyelere çekmemiz
gerekiyor. Bütçede yapacağımız her iyileşme hem enflasyonu hem de cari
açığı aşağı çekecek” dedi.
Bütçedeki genişlemeyi kısa vadede eski
seviyelere getirecek bir politika çerçevesinin oluşturulması
gerektiğini belirten Ağbal, “Önümüzde yeni Orta Vadeli Program çalışmaları var. Orada gerçekten bir mali konsolidasyon yapılarak
bütçede enflasyonla mücadele için gerekli sıkılaşmayı yapacağız.
Özellikle yatırım, üretim istihdam ve ihracat üzerindeki vergileri mali
imkânlarımız ölçüsünde azaltacağız” diye konuştu.
Yorumlar
Yorum Gönder