Ana içeriğe atla

Türkiye sert çakılabilir

Türkiye, küresel iflas riskinde Venezüella, Pakistan, Arjantin, Mısır’ın ardından 5. sırada. Ekonomist Akçay’a göre ekonomide sert çakılma artık daha muhtemel.


Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyeti olan CDS’ler dün, ekonomiye ilişkin devam eden endişelerle iki buçuk yılın zirvesi olan 329 puanı gördü. Böylece 2023’te 10 büyük ekonomi arasına girme hedefindeki Türkiye, küresel iflas riskinde ilk 5’e girdi. Devlet tahvillerinin faizleri ise yükselmeye devam ediyor. Ancak her fırsatta faiz lobisi karşıtlığını dile getiren AKP çevreleri suskun. Reuters verilerine göre Türkiye 5 yıllık CDS’leri Ukrayna’dan sonra Avrupa’da ikinci sırada yer alıyor. 5 yıllık CDS’ler dün Türkiye’de 329 puana çıkarken, Ukrayna’nın 393.4 puanda bulunuyor. Yunanistan ise 316 puanla üçüncü sırada yer alıyor. Dolar/TL’nin 4.9390 ile rekor kırdığı mayıs döneminde Türkiye’nin CDS’leri 287 puan civarında seyrediyordu.

Kriz fiyatlanıyor
Beş yıllık CDS’ler temerrüde düşen Arjantin için 425.7, Mısır için 351.2, Brezilya için 272.2, İtalya için 195.9, Çin için 56.3, Endonezya için 126.6, Rusya için 151.9, Güney Afrika için 217.9, Pakistan için 491.4, Venezüella için 5890 puanda bulunuyor. Buna göre Türkiye, küresel iflas riskinde beşinci sırada yer alıyor. 

Berlin School of Economics and Law’dan Doç Dr. Ümit Akçay, Türkiye’nin Kredi Temerrüt Takası (CDS) riskinin bu kadar hızlı yükselmesinin piyasaların yaklaşan krizi fiyatlıyor anlamına geldiğine dikkat çekti. Akçay, “2016’nın üçüncü çeyreğindeki ekonomik daralma sonrasında, ekonomi yönetiminin uyguladığı ‘geleceğe kaçış’ programı, 2017’deki yüksek büyüme oranını getirdi. Ancak bunun faturası yüksek enflasyon ve cari açık oldu. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in ilan ettiği ‘yeniden dengelenme’ programı bu sorunları kontrol altına alacak bir ‘yumuşak iniş’ senaryosunu öngörüyor. Ancak CDS’lerin, yani ülke riskinin hızla yükselmesi ‘yumuşak iniş’ senaryosunun değil, sert çakılma senaryosunun daha muhtemel olduğunu gösteriyor” dedi.


Stagflasyon tehlikesi
Akçay, şöyle devam etti: “AKP ve cumhurbaşkanı adayının, parlamento ve başkanlığı kazanması halinde uygulanacağı ilan edilen ‘yeniden dengelenme’ planı ülkeyi stagflasyonist bir krize sürükleyebilir. Ekonomik duraklamanın gerçekleştiği bir ortamda yüksek enflasyonun varlığını sürdürmesi, ekonomi yönetiminin müdahale seçeneklerini sınırlayarak bir kez daha ‘kontrol kaybı’nın oluşmasına neden olacak"

Faiz tırmanıyor
Faizlerdeki artışlara rağmen Erdoğan’ın suskunluğunu koruması, Londra görüşmelerinde yatırımcılarla seçime kadar anlaşma mı yapıldı sorusunu akıllara getirdi. Erdoğan 14 Mayıs’ta Londra’da yatırımcılarla görüsmeler yapmış, faiz ile ilgili sözleri nedeniyle dolar/ TL rekor üstüne rekor kırmıştı. Erdoğan’ın Londra görüşmelerinden bir hafta sonra Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya tekrardan Londra’ya gitmiş ve yatırımcılara göre Erdoğan’ın açıklamalarını seçim çalışması olarak nitelendirmişlerdi.. İki yıllık tahvilin faizi 14 Mayıs’ta yüzde 15’lerdeyken dün yüzde 19’u geçti. İki yıllık faizler TCMB’nin 7 Haziran’daki faiz artırımı öncesi 17.37’deydi. TCMB 30 Mayıs’ta 300, 7 Haziran’da 125 baz puan artışla politika faizini yüzde 17.75’e yükseltmişti.

Neden yükseliyor?
Türkiye devlet tahvili alan bir yatırımcı, belirli bir maliyeti CDS işlemi yapan kuruluşa ödeyerek ödenmeme riskini bu kuruluşa devrediyor. Bu ödenmeme riski için CDS şirketine ödenen tutara CDS primi deniyor. Her 100 baz CDS puanı için yüzde 1 maliyeti bulunuyor. Türkiye’nin şu anki CDS puanının 329 olduğu düşünülürse yatırımcının tahvilini ödenmeme, iflas gibi durumları sigortalatması için yüzde 3.29 oranında bir bedel ödenmesi gerek.



 

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.