Ana içeriğe atla

Piyasa Notları : Beton ekonomisi

AKP seçim çalışmalarında verimli üretimi vaat etse de son 13 yıllık iktidarında imalat ve tarımın GSYH’deki payı azalırken inşaat ve gayrimenkul tarımı üçe katladı.



Piyasaların en güven güvendiği isim Ali Babacan başta olmak üzere AKP yetkilileri, büyümenin sağlıklı bir yapıya dönüştürülmesi için adım atacaklarını ifade ederken, veriler büyümedeki çarpık yapının mimarının 13 yıl boyunca yürüttüğü politikalarla AKP’nin kendisi olduğunu gösteriyor.
 
AKP’nin seçim beyannamesine göre, yurtiçi tasarrufların artırılması ve daha üretken alanlara yönlendirilmesi, özel sektör yatırımlarının artırılması yoluyla imalat sanayinin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payının yükseltilmesi ve iş gücü verimliliğinin geliştirilmesi suretiyle istikrarlı büyüme devam ettirilecek.

Yolun sonuna gelindi
Ancak AKP iktidarlarında GSYH’nin yüksek oranda arttığı dönemler de dahil imalat sanayii ve tarımın payı düşerken, büyümenin asıl kaynağı inşaat ve inşaatın alt sektörleri oldu.

Türkiye 2004 yılında yüzde 9.4 ile rekor büyümeyi yaşamış, bu da AKP’nin karnesine bir başarı olarak yansımıştı. Bunun yanında aynı yıl inşaat sektörü, yüzde 14.1 ile toplam GSYH’nin oldukça üzerinde büyüdü. Yine aynı şekilde Türkiye 2010 yılında yüzde 8.9 büyürken, inşaat sektörü 17.1, 2011’de yüzde 8.8 büyürken, inşaat yüzde 11.5 büyüdü. Bu yılın ilk yarısında ise yüzde inşaat sektörü cari fiyatlarla yüzde 5.4 büyürken, sabit fiyatlarla yüzde 0.3 daraldı. Bu da bu yapının sonuna gelindiğine işaret ediyor.

İnşaat sektörünün GSYH içindeki payı 2002 yılında yüzde 4.2 iken, 2007’de bu oran yüzde 5’e kadar çıktı. 2010’daki gerilemenin ardından yine yükselişe geçen inşaat 2015’in ilk yarısında GSYH’den yüzde 4.6 pay aldı.

Gayrisafi yurt içi hasıla içinde sanayinin payı 2002 yılında yüzde 25.2 idi, 1997, 98’lerde bu oran yüzde 26 civarındaydı. Sanayinin payı 2013 sonu itibarıyla yüzde 23.6’ya geriledi. Bu yılın ilk yarısında ise payı yüzde 24.5 oldu. Sanayinin alt kalemi olan imalat sanayinin payı 2002 yılında yüzde 17.6’daydı, 2013’te yüzde 15.3’e düştü. Yılın ilk yarısında ise yüzde 16.5 pay sahibi oldu. Yani henüz 2002 seviyesine ulaşamadık.



Tarım yarıya indi
Tarımda tablo daha vahim. Tarımın GSYH’den aldığı pay yarı yarıya azaldı. 2002 yılında tarımın katkısı yüzde 10.3 iken, 2014 sonunda yüzde 7.1, bu yılın ilk yarısında da yüzde 5.1’e düştü. Diğer yandan inşaatın payına gayrimenkul faaliyetleri de eklendiğinde oran yılın ilk çeyreğinde yüzde 14.8’i buluyor. Tarımı neredeyse üçe katlayan bu oran imalat sanayii payına da yaklaşıyor.

İnşaat sektörü çok üretken bir sektör değil. Türkiye dış fonlamaları bugüne kadar üretim ve sanayiye kullanmadı. İnşaatta krediye dayalı bir büyüme yaşandı. Bu nedenle ABD Merkez Bankası Fed’in faiz kararı Türkiye için kritik önemde. Türkiye sermaye kaçışı riskiyle karşı karşıya iken, kredi derecelendirme kuruluşlarından da kırılganlık uyarıları sürüyor. Fed’in para politikası toplantısı haftaya 28 Ekim’de sonuçlanacak. Bankanın faiz artırımı tarihiyle ilgili vereceği sinyaller yakından takip edilecek. Öte yandan siyasi gelişmeler de piyasaların gündeminde olacak.





Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.