Ana içeriğe atla

Piyasa Notları: Kusursuz fırtına kapıda


FED’in faiz artırımına hazırlandığı döneme Türk ekonomisi belirsizliklerle girerken piyasalar da kâbus gibi bir haftaya hazırlanıyor.




Mayıs 2013’te ABD’nin tahvil alımlarını yavaşlatmasına Gezi protestolarında yaşanan polis şiddetiyle artan iç siyasi karışıklıklarla yakalanan Türkiye piyasaları, bu kez Fed’in faiz artırımına hazırlandığı döneme kaosla giriyor. ABD’de faiz artırımına yaklaşılması küresel endişeleri tırmandırırken Türkiye piyasaları, iç siyasi gelişmeler ve jeopolitik sorunlar nedeniyle ağır darbe alabilir.

Suruç’taki patlama haberi ile başlayan tedirginliği Diyarbakır’da polise saldırı ve bir polis memurunun şehit olduğu haberi, Kilis’te Suriye’den açılan ateş sonucu bir astsubayın şehit olması sonrası sınır ötesi operasyonlar takip etti. Cumhurbaşkanı ve AKP yetkililerinin bunun uzun bir süreç olduğunu belirtmesi ise endişeleri tırmandırdı.

Yabancı tetikte
Yabancı yatırım kuruluşları risklerin artmasıyla birlikte Türkiye piyasalarında çıkış sinyali vermeye başladı. Merrill Lynch, uzun pozisyonlarını kapatarak bunların ilki oldu.

Bugün gerçekleştirilecek barış yürüyüşüne yasak gelmesi Gezi dönemindeki gibi polis şiddeti ardından gelen kaosu akıllara getirirken bu, piyasalarda keskin düşüşlere neden olabilir. Gezi protestolarında polisin sert müdahalesi borsanın 13 günde 67 milyar lira erimesine yol açmıştı. Dolar/ TL ise 1.79’dan 1.90’a çıkmıştı. Dolar en son cuma günü 2.7440 seviyesinden işlem gördü.

Merkez Bankası ise bu ayki faiz toplantısında ‘bekle gör’ politikasına devam ederken dolardaki yükseliş karşısında yine dolaylı adım atmayı tercih etti. Dolar cinsi tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara uyguladığı faiz oranını yüzde 0.15’ten yüzde 0.21’e yükseltti. Pazartesiden itibaren geçerli olmak üzere bir hafta vadeli döviz depo faiz oranını da dolar için yüzde 3.5’ten yüzde 3’e indirdi. Ancak bankacılar önlemlerin daha öncede olduğu gibi tek başına piyasadaki satış baskısını ortadan kaldırmaya yetmeyeceğini belirttiler.

Erken seçim
Koalisyon görüşmeleri devam ediyor ancak siyasi partilerden yapılan açıklamalar erken seçim ihtimalinin arttığına işaret ediyor. Uzmanlara göre operasyonlar da erken seçimin yaklaştığının bir göstergesi. Siyasi belirsizliğin sürmesi piyasalardaki tedirginliği artırabilir. CHP-AKP pazartesi ve salı görüşecek. Görüşmeler piyasalar tarafından izlenmeye devam edilecek.

Çözüm süreci
Haftalardır süren erken seçim riskine gelecek hafta bir de Kürt meselesinin çözümüne dair endişeler ekleniyor. Kredi derecelendirme kuruluşlarının not kararları ekonomik riskleri olduğu kadar siyasi riskleri de yansıtıyor. 2013’te yapılan not artırımlarında Kürt meselesinin çözümü konusunda kaydedilen ilerleme de gerekçe olarak gösterilmişti. Moody’s ve S&P Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmıştı. S&P açıklamasında Kürt meselesine dair durumun daha uzun süreli olacağı, öyle olduğu takdirde de Türkiye’nin güvenlik harcamalarının azalacağı ve buna bağlı olarak sınır ticaretinin artacağı belirtilmişti.

Kaçış hızlanır
Bu nedenle gözler bir kez daha rating kuruluşlarında olacak. Ara karar olmazsa, kredi notu güncellemesinde en yakın tarih Moody’s’in görünüyor. Moody’s’in kararı 7 Ağustos’ta. Kuruluş nisan ayında yaptığı yılın ilk değerlendirmesinde Türkiye’nin notunu güncellemediğini duyurmuştu. Moody’s, 16 Mayıs 2013’te Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmıştı, 11 Nisan 2014’te ise Türkiye’nin notunu teyit ederken, görünümü durağandan negatife çevirmişti. Negatif not görünümü notun indirilebileceği anlamına geliyor. Yatırım yapılabilir seviye, bir ülkenin daha düşük faizle borçlanması ve yabancı fonların ilgisini daha fazla çekmesi demek. Herhangi bir not indirimi halinde Türkiye piyasalarından çıkış hızlanacak.

Lira eriyor
Hafta içi TL, dolar/TL yüzde 4’e yakın artışla 2.7535’e kadar yükselirken TL, dolar karşısında bir haftada yüzde 3.24 değer kaybetti. Lira gelişen ülke para birimleri içinde en fazla düşen ikinci para birimi oldu. Türk Lirası Avro karşısında yüzde 3.87, İngiliz Sterlini’ne göre yüzde 2.89, İsviçre Frangı karşısında ise yüzde 2.77 eridi. Borsa İstanbul haftalık yüzde 4.93 düştü. 24 ayar külçe altın yüzde 2.20 gerileyerek 95.75 liraya, Cumhuriyet altını yüzde 0.92’lik değer kaybıyla 647 liraya düştü. Faiz bir haftada 39 baz puan yükseldi. Türkiye’nin risk primini ifade eden 5 yıllık CDS’leri 220’ye yükselerek gelişen ülkeler arasında Rusya ve Brezilya’dan sonra 3. sıraya yerleşti.

Gözler yine Fed'de
İçeride gündem sıcak iken küresel piyasalar Fed’e odaklı. Fed Açık Piyasa Komitesi (FOMC) salı ve çarşamba günü toplanacak. Faiz artışının sinyali gelecek. Ayrıca perşembe günü ABD’de 2. çeyrek GSYH verileri açıklanacak. ABD’de ikinci çeyrekte büyümenin yüzde 2.5 olması bekleniyor. Hafta içi ABD’den gelen konut satışları, işsizlik başvuruları verilerinin olumlu gelmesi dolara olan ilgiyi artırdı ve dolar endeksi de hafta içinde 98’nin üzerini gördü.Yunanistan gündemden biraz da olsa düştü. Piyasalar 20 Ağustos’a kadar kreditörlerle görüşmeleri takip edecek. Atina borsasının açılıp açılmamasına bu hafta karar verilecek.







Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.