Ailelerinin YouTube üzerinden özel anlarını paylaştığı çocuklar
milyonlarca kez izlenirken bu, hem çocuk YouTuber’lar hem de onları
izleyip kendilerine rol model olarak alan çocuklar için sakıncalı.
Prenses Elif (7), Fatih Selim (3), Oyuncu Yusuf (5), Ceylin (9)…
Yaşları 3-9 arasında değişen bu çocuklar, video paylaşım platformu
YouTube’da kendi özel anlarını paylaşan ve milyonlarca aboneye ulaşan
çocuklardan sadece birkaçı.
YouTube, son yıllarda yayın
politikası ve özellikle çocuklar üzerindeki etkisi nedeniyle
eleştiriliyor. Çocuk Koruma Programı kapsamında, platformda profil
oluşturabilmek için 13 yaş sınırı olsa da anne babasının bilgileri
üzerinden ya da yanlış bilgilerle hesap oluşturan çok sayıda çocuk var.
Bugün tıklanma ve beğeni sayısına göre kazancı milyonlarca doları
bulabilen çocuk YouTuber’ların sayısı ise giderek artıyor.
YouTube çocuk parkı mı?
Günümüzde
çocuklarına yemek yedirebilmek, özel işlerini yapmak ya da kendilerine
vakit ayırabilmek için çocuklarını YouTube’un karşısında bırakan anne ve
baba sayısı oldukça fazla. Peki, çocukların YouTube’u tüketici ya da
üretici olarak kullanması ne kadar doğru?
Pedagoji Derneği’ne göre hem çocuk YouTuber’lar hem de bu içerikleri sıklıkla izleyen çocuklar zarar görüyor.
Psikolojik
Danışman Perin Akkavuk, YouTube veya tablet gibi kanalların çocuk
bakıcılığı için kullanılmasının sayısız zararları olduğunu belirterek
"Ailelerin bu kanalları kullanmak yerine çocukları ile kaliteli zaman
geçirmeleri, sohbet etmeleri, çocuklarının hislerini, hayallerini
konuşarak sağlıklı bireyler olarak yetişmelerine destek olmaları
gerekiyor" diyor.
'Bağımlılık yapıyor '
Çocukların
YouTube izlemesi, anne babalar tarafından kısa vadede eğleniyor ya da
sakin kalıyor diye tercih edilebilse de bu durum, uzun vadede ciddi
psikolojik sorunlara yol açabiliyor.
Akkavuk’a göre çocuklar
YouTube’da çok fazla vakit geçirdiklerinde büyüdükçe sosyalleşememeye
başlıyorlar. Ekran karşısında geçirdikleri süreye ve başka etkilere de
bağlı olarak bağımlılık geliştiriyorlar. Gerçek dünyadan kopuk olarak
sanal bir dünyanın içinde yaşamlarını sürdürüyorlar.
Çocukların
YouTube’da kendileri için zararlı olabilecek içeriklere erişmemesi için
ise öncelikle kısıtlı modun açılması önem taşıyor. Ancak bu tek çözüm
değil.
ABD ceza kesti
Temmuz ayında ABD
hükümeti YouTube’a, 13 yaşından küçük çocuklara esasen yetişkinleri
hedeflemesi gereken video içerikleri sunduğu gerekçesiyle ağır bir ceza
kesti. Uzmanlar, çocukların YouTube ile kontrolsüzce baş başa
bırakılmaması gerektiği görüşünde. Çünkü ilk bakışta çocuklara uygun
gibi görünen içerikler şiddet, korku ya da cinsellik içerebiliyor.
Pedagoji
Derneği, küçük yaştaki çocukların YouTube’da korku, şiddet ve cinsellik
içeren içeriğe maruz kalmasının, beyin gelişiminin en hassas olduğu bu
dönemde, uyku problemleri, anksiyete, depresyon, fobiler ve konuşma
bozuklukları gibi birçok probleme yol açabildiğini vurguluyor.
Çocuklar YouTube izlerken önemli tehlikelerden biri de maruz kalınan reklamlar.
Perin
Akkavuk, çocukların YouTube’da videodan videoya geçerken ya da çocuk
Youtuber’ların sponsorlarına uygun ürettiği içerikleri izlerken reklama
maruz kalabildiğini söylüyor.
Reklam amaçlı kullanılıyor
YouTube
kanalı açmak son dönemin en popüler iş alanlarından biri. YouTube
içeriklerinden izlenme sayısına göre gelir elde edilmesi, birçok anne
babanın çocukları adına YouTube kanalı açmasına neden oldu. Çocuk
YouTuber’ların aileleri aracılığıyla ürettiği içeriklerin kalitesi ise
tartışmalı.
13 yaş altındaki çocuklara ve özellikle bebeklere
yönelik içerikler mercek altına alındığında, çoğu içerikte bisküvi,
şekerleme, oyuncak vb. firmalardan reklam alındığı ve bu ürünlere uygun
çok sayıda içerik üretildiği gözleniyor.
Konuya dikkat çeken
Pedagoji Derneği, tıklanma, beğenilme sayısına göre firmalardan reklam
alan, çocuklarının özel anlarını paylaşarak bunu sürekli hale getiren
anne babaların çocuklarına zarar verdiğini vurguluyor.
Perin
Akkavuk ise bu durumu çocuk istismarı olarak tanımlıyor. Akkavuk’a göre
öne çıkma arzusu, para kazanma isteği gibi sebeplerle çocuklarının
videolarını YouTube kanallarına yükleyen anne babalar, farkında olmadan
çocuklarını istismar ediyor.
Çocukların
kendi videolarını çekip koymaları da duygusal yönden zarar verici
oluyor. Kendi kimliklerini ortaya koyuş biçimi, bir maskeleme ve
beğenilme üzerine oluşmaya başlıyor. Daha fazla beğeni alabilmenin
yollarını bulmaya odaklanıyorlar ve kendileri ile bağlantılarını
kaybetmeye başlıyorlar. İstedikleri oranda beğeni almazlarsa büyük hayal
kırıklıkları yaşıyorlar. En önemlisi de dışarıdan alacakları geri
bildirim ve beğeni üzerine hayatlarını kurmaya çalışıp derinlerde
mutsuzluk yaşıyorlar. Çocuk YouTuber’ları izleyen diğer çocuklar da bu
çocuklara özenmeye başlıyor. Orayı gerçek bir dünya olarak anladıkları
için bir şekilde kendilerini yetersiz olarak algılıyorlar.
Markette şeker çikolata alışverişi
‘Dans
Eden Yeşil Uzaylı' adlı videonun 2018’in en çok izlenen videosu olması
ve şu ana kadar 41.5 milyonun üzerinde izlenmesi, YouTube’un çocuklar
arasında ne kadar popüler olduğunun bir göstergesi. Prenses Elif ise
toplamda 2.4 milyar kez izlenme sayısıyla 2018’de Türkiye'nin en çok
izlenen çocuk YouTuber'ı oldu. Şu anda 3 milyondan fazla abonesi olan
Prenses Elif adlı kanalda Cumartesi yayınlanan son videoda Elif
Migros’ta bayram şekeri ve çikolata alışverişi yapıyor. Yine bir çocuk
YouTuber’a ait Salih Reis'in Dünyası isimli kanalda ailenin önce küçük
bir evdeyken son hazırladıkları içeriklerde lüks bir villada yaşıyor
görünmesi de ayrı bir tartışma konusu.
YouTube üyelerinin
istatistiklerini tutan SocialBlade’in rakamlarına göre YouTuber
çocukların ya da çocukların ailelerinin bu işten kazançları oldukça
yüksek. 2018 için açıklanan istatistiklere göre abone sayısı 5.1 milyon
olan Oyuncak Avı TV’nin aylık tahmini kazanç aralığı 57-921 bin dolar
arasında değişiyor. Araştırmada 2018'de 519 bin aboneli FatihSelim Tube
adlı kanalın tahmini aylık kazancı 22-354 bin dolar, Prenses Elif
kanalının 21-350 bin dolar, Oyuncu Yusuf'un 17-273 bin dolar, Ceylin'in
17-285 bin dolar, Prens Yankı’nın 10-158 bin dolar, Rüya’nın Çiftliği
kanalının 7-120 bin dolar, Oyuncak Oynuyorum kanalının 49-795 bin dolar
olarak kaydediliyor.
'Mahremiyet alanı ihlal ediliyor'
Pedagoji
Derneği, bu şekilde en basitinden çocuğun mahremiyet alanının ihlal
edildiği görüşünde. Dernek "Çocuk olmanın doğal hakkı elinden alınan
çocuk, beğenilmek, daha fazla görüntülenme sayısına ulaşılmak için
kendisinden beklenilen performansı gösteren bir performans sanatçısına
dönüşüyor. Doğal büyüme, kendi özgün kişiliğini oluşturma gibi gelişim
süreçlerinden mahrum kalıyor" diyor.
YouTube’da eğitici içerikler
de olduğuna dikkat çeken uzmanlar, ailelerin yine de buna bir süre
sıralaması getirmesinde fayda görüyor.
Yorumlar
Yorum Gönder