Venezüella’da ekonomik kriz derinleşirken protesto gösterileri de şiddetini artırıyor. El koyulma tehlikesi altındaki büyük şirketler ise ülkeden bir bir çıkıyor.
Yüksek enflasyon ve ekonomik daralmayla boğuşan Venezüella’da sular durulmuyor. Devlet Başkanı Nicolas Maduro’ya karşı 2014’ten beri görülen en şiddetli protestolara sahne olan ülkede gözler yeniden çökme noktasındaki ekonomiye çevrildi.
Bu ayın başından beri dokuz kişinin yaşamını yitirdiği protesto gösterilerinde Maduro’dan muhalefetle müzakere koltuğuna oturması ve ülkedeki ekonomik krizi çözmek için bir çözüm bulması talep ediliyor. Peki ‘dünyanın en kötü ekonomisi’ olarak adlandırılan Venezüella bu noktaya nasıl geldi?
Krizin başlangıç noktası sır değil. Pek çok ihracatçı ülkeyi vuran petrol fiyatlarındaki düşüş Venezüella’yı da yıllarca sürecek bir depresyonun içine soktu.
Üç yıl daha sürebilir
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) ikinci büyük üyesi olan Venezüella, son yıllarda düşen petrol fiyatlarından oldukça olumsuz etkilendi. Ülke, 2014 sonlarına kadar geçen 10 yılda yüksek petrol fiyatlarından faydalanırken kamu harcamalarını artırdı. Ülkenin döviz gelirlerinin yaklaşık yüzde 95’i petrol satışlarından geliyordu. Bu arada enerji dışı yatırımlara yönelmekte ise gecikti. Haziran 2014’te 114 dolar olan Brent petrolün fiyatı 50 dolarlar civarına gerileyince işler de değişmiş oldu.
Venezüella’da büyüme gerilerken enflasyon ve işsizlik had safhaya ulaştı. İktisat literatüründe ‘stagflasyon’ denen bu durumun 2019’a sürmesi bekleniyor. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) IMF’nin hafta içinde güncellenen Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na göre, ülkede enflasyon yıl sonunda yüzde 720.5’e ulaşacak. Gelecek yıl ise neredeyse üçe katlanarak yüzde 2068.5’e çıkacak. 2016’da enflasyon 254.9 seviyesindeydi.
Yüzde 7.4 küçülecek
Ayrıca 2016’da yüzde 18 küçülen ekonominin bu yıl yüzde 7.4, gelecek yıl yüzde 4.1 küçülmesi bekleniyor. Ülke ekonomisi son üç yıldır küçülüyor. İşsizlik oranının ise bu yıl 2016’daki yüzde 21.2 seviyesinden 25.3’e, 2018’de 28.2’ye çıkacağı öngörülüyor.
Ülkenin 25-35 milyar dolar arasında dış finansman ihtiyacı var. Hükümet ve Merkez Bankası, 2003’ten beri sıkı döviz kontrolü uyguluyor. Bu yılın başından itibaren ikili döviz sistemine geçildi ve ülke para biriminin değeri yüzde 37 develüe edildi. Buna göre 1 dolar, 10 Venezüella Bolivarı ediyor.
Şirket sayısı 4 bine düştü
Diğer yandan General Motors’un (GM) da ülkeden çıktığını duyurmasının ardından analistler bir uluslararası şirketin daha faaliyetine son vermesinin ekonomiye zarar verebileceğini belirtiyor. Son 20 yılda ülkede üretim faaliyetinde bulunan şirketlerin sayısı 12 bin 700’den 4 bine düştü.
Pepsi, Delta, Mondelez, Bridgestone, Clorox, Kimberly Clark ülkeden çıkan uluslararası şirketler arasında yer aldı. Coca Cola ülkede büyük finansal kayıplar verdiğini açıklarken, şeker sıkıntısı nedeniyle üretimini geçen yıl kısa bir süre erteledi. Mc Donalds ise sığır etine güvenilir erişimi olmadığı için Big Mac üretimini askıya aldı. Maduro ise GM ve diğer yabancı firmaları, hükümetinin solcu ekonomik politikalarını sabote etmek amacıyla kasıtlı olarak araç üretimini yavaşlatmakla suçluyor.
Yorumlar
Yorum Gönder