Ana içeriğe atla

Kur Riski Alarmı

Şirketlerin döviz açığı son 11 yılda 25 kat artarak mayısta 250 milyar dolara dayandı

Fed korkuları ve Suriye gerginliği sonrası takke düştü kel gözüktü. Reel sektörün kur riski başlı başına kırılganlık kaynağı haline geldi.


ABD Merkez Bankası (Fed) tedirginliğinin Suriye gerginliği ile birleşmesi, gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek cari açıklardan birine sahip olan Türkiye için kırılganlık oluştururken, reel sektörün döviz borçlarının son yıllarda katlanarak artması kur riskini artırıyor. Zira kur arttıkça durduk yerde döviz borcu olan firmanın borcu da katlanıyor.
Reel sektörün döviz varlıkları Mayıs 2013 itibarıyla bir önceki aya göre 1 milyar 477 milyon dolar azalışla 87 milyar 716 milyon dolara gerilerken, yükümlülükler 249 milyar 537 milyon dolara yükseldi. Bu dönemde net döviz pozisyonu açığı ise 8 milyar 994 milyon dolar artarak 161 milyar 821 milyon dolar oldu.
1994, 2001 krizinde kurdaki artış, borçlu birçok şirket için, aldıkları döviz kredileri ciddi bir sorun teşkil etmişti. Bu durum firmaların sıkıntıya düşmelerine neden ve birçok firmanın bu nedenle iflasına yol açmıştı. Şimdi dolar/TL kuru tarihi zirvesinde.
Küresel krizin patlak verdiği Eylül 2008’de reel kesimin döviz pozisyon açığı 79 milyar dolar dolayında bulunuyordu. Reel sektör, kriz nedeniyle ortaya çıkan riskler üzerine döviz pozisyon açığını küçülterek 2009 sonu itibarıyla 65.5 milyar dolara kadar çekmişti.
Merkez Bankası’nın Mayıs 2013’e ait Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri verilerine göre, reel sektörün döviz açığı sadece 2008’e göre 2009’da azaldı. 2010’da yeniden büyüme eğilimine girdi. 2002’de 6.5 milyar dolar olan döviz açığı, mayıs sonunda 161.8 milyar dolara kadar yükseldi. Yani yaklaşık 11 yılda şirketlerin döviz açığı 155.3 milyar dolar arttı. Bu da açığın 25 kat arttığı anlamına geliyor. Diğer yandan döviz açığı 2010’da 2009’a göre yüzde 43; 2011’de 2010’a göre yüzde 32.7; 2012’de 2011’e göre yüzde 14, Mayıs 2013’te de 2012 yıl sonuna göre yine yüzde 14 artış gösterdi. 2012 yılı sonuna göre net döviz pozisyonu açığı 19 milyar 985 milyon dolar arttı.
Reel sektörün döviz borçları 249.5 milyar dolar iken, bu borçların 137.6 milyar doları yurtiçinden sağlanan krediler, 82.6 milyar doları ise yurtdışından sağlanan kredilerden oluşuyor. İthalat borçları ise 29.2 milyar doları buluyor.
Mayıs 2013’te kısa vadeli varlıklar 74 milyar 172 milyon dolar iken kısa vadeli borçlar 95 milyar 864 milyon dolar oldu. Kısa vadeli net döviz pozisyonu açığı ise 21 milyar 692 milyon dolar olarak gerçekleşti.


Borcu yüksek olanların hisseleri eriyor

Borsadaki performanslara bakıldığında döviz borcu olan yüksek şirketlerin TL’deki değer kaybından en fazla etkilenenler olduğu görülüyor. Borsa İstanbul’da en yüksek açık pozisyonu olan şirketler arasında Tüpraş, Türk Telekom, Türk Hava Yolları, Anadolu Efes ve Migros öne çıkıyor. Bu şirketlerin Fed’in tahvil alım programını yavaşlatacağını duyurduğu 22 Mayıs’tan bu yana hisseleri en az yüzde 14.5 değer yitirdi. Söz konusu dönemde Tüpraş hisseleri yüzde 24, Türk Telekom hisseleri yüzde 21, THY yüzde 14.5, Anadolu Efes yüzde 19.6, Migros hisseleri ise yüzde 36.6 düştü.



Cumhuriyet 02.09.2013







-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
















Etiketler:

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

IMF Karşıtı Annenin IMF Uzmanı Kızı

Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeliğine seçilen Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı ve IMF eski ekonomisti Doç. Dr. Selin Sayek Böke , üniversitede iktisat eğitimi alma kararının hayatının en güzel hatası olduğunu söylüyor. Anne Selin Sayek Böke ile ekonomist Selin Sayek Böke arasındaki dengeyi annesinden ilham alarak koruduğunu vurgulayan Böke, "CHP'de herkesin daha mutlu, refah içinde yaşayabileceği ekonomik ortamı sağlayacak politikalar üretilmesine katkıda bulunarak bunları somutlaştırmaya katkıda bulunacağım" diyor. Dünya Bankası ve IMF kariyerine sahip, güleryüzlü ve sıkı bir makro iktisatçı olarak bilinen Selin Sayek Böke ile CHP Parti Meclisi üyeliğinden annesi Türk Tabipler Birliği eski Başkanı Füsun Sayek ile olan ilişkisine kadar birçok konuyu masaya yatırdık. Böke, 11 yaşındayken kardeşi ile 'gazetecilik oyunu' oynadıklarını, hazırladıkları gazeteye ekonomi yazılarını yazdığını paylaşıyor. Kendisini ekonomi alanına yönle
Yorum Gönder
Devamı

İran, Sıtkı Ayan’dan sorulur

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ikinci telefon görüşmesinde adı geçen işadamı Sıtkı Ayan, özellikle AKP döneminde parlayan isimlerin başında geliyor. WikiLeaks belgelerinde de adı geçen Sıtkı Ayan’ın ismi İran ile yapılan ticari anlaşmalar ve yüksek devlet teşvikleriyle anılıyor.   Sivas’ın Gölova beldesinde doğup büyüyen Sıtkı Ayan, İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi. Mesleğini icra yerine petrol işine girdi. Ayan’ın, İran ve Sudan’da petrol ve doğalgaz sahalarıyla ilgili yatırımları bulunuyor. WikiLeaks belgelerine göre ABD Ankara Büyükelçiliği’nden gönderilen kripto, Başbakan Erdoğan’ın İran’daki etkinliğini ve ilişkisini ortaya koyuyordu. ABD elçiliğinin belgesinde, 22 Şubat’ta Türk gazetelerinde İran ile Türkiye arasında müşterek bir yatırım projesi imzalandığı ve buna göre kurulacak olan yeni bir doğalgaz boru hattının, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacağı belirtiliy
Yorum Gönder
Devamı

Panama Belgeleri: Hayyam Bey'in cenneti

Panama belgelerine göre Hayyam Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan önce Niue’de bir şirket kurdu. Yaptığı açıklamada “Niue’nun adını bile duymadım” dedi. Panama belgelerinde, Türkiye tarihinin en büyük banka batırma olayına imzasını atan Hayyam Garipoğlu’nun da dört off-shore şirketi ile yer aldığı ortaya çıktı. Belgelere göre Garipoğlu’nun, Sümerbank davasında adı geçen Olsten Marketing Co Ltd’nin yanı sıra üç ayrı off-shore şirketi daha var. Bu şirketlerden biri Olsten Marketing’in kapatılmasından hemen sonra kurulan Niue merkezli Unitrade International Ltd olsa da Garipoğlu, Niue’nun neresi olduğunu dahi bilmediğini ifade ederek bu şirketin kendisine ait olduğunu yalanladı. Olsten, Mossfon müşterisi Sümerbank ile ilgili dava dosyasına göre Garipoğlu, Sümerbank’a el konulmadan bir gün önce, kendisine ait olan Romania International Bank’a 8 milyon dolar transfer etti, buradan da yine kendi paravan şirketi Olsten Marketing’in hesabına aktardı. Panama belgelerine göre
Yorum Gönder
Devamı

#ParadisePapers: Off-shore biraderler

Berat ve Serhat Albayrak’ın Çalık Holding’de yönetici olduğu dönemde holdinge bağlı çok sayıda off-shore şirketi kurulmuş. Serhat Albayrak bu şirketlerden birinin bizzat direktörü. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının off-shore bağlantılarını ortaya çıkaran Paradise Papers’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ağabeyi Serhat Albayrak’ın da ismi geçiyor. Serhat Albayrak, belgelere göre Malta’da bir off-shore şirketle bağlantılı görünüyor. Frocks International Trading Ltd adlı şirkette Albayrak’ın yanı sıra Çalık Holding çalışanları Mehmet Gökdemir, Murat Tarı ve Şafak Karaaslan şirket yetkilileri arasında bulunuyor. Murat Tarı 2000-2005 yılları arasında Çalık Holding’de genel müdür olarak görev yaptı. Mehmet Gökdemir Çalık Holding’e bağlı GAP Tekstil yönetim kurulu üyesi, Şafak Karaaslan Çalık Holding’in dış ilişkiler sorumlusu. Serhat Albayrak da söz konusu dönemde Çalık Holding genel müdürlüğünü yürütüyordu.
Yorum Gönder
Devamı