2009’da kanserojenli ürün satan firmaları açıklayacağını duyuran bakanlık hâlâ suskun
Ekoteks’in denetimine tabi tutulan yüz binlerce konfeksiyon ürünü, azo boyar kimyasallar nedeniyle gümrüklerden içeri giremiyor. Ancak yapılan testler, terle deriye geçen tüm kimyasalları tespit etmek için henüz yeterli değil. Bakanlık ise kimyasalların rastlandığı firmaları deşifre etmekten kaçınıyor.
Zara ve Mango gibi dünyaca ünlü hazır giyim markalarının da adının karıştığı tekstildeki “zehir” tehlikesinin boyutları büyüyor. Ünlü markaların ürünlerinin bile tam olarak kontrol edilemediği Türkiye’de, merdivenaltı üretimin de yaygın olduğu düşünülürse kanser riski katlanıyor.
Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü, 2010-2012 arasında 313 bin 107 adet ve 23 bin 322 kilo tekstil eşyayı imha etti. Bakanlık, içeriğinde kimyasal olup olmadığını araştırmak için Zara, Levi’s ve Mango gibi tanınmış firmaların ürünlerini de 2013 denetim planına dahil etti.
Kasım 2012’de Greenpeace; Benetton, Jack & Jones, Only, Vero Moda, Blazek, C&A, Diesel, Esprit, Gap, Armani, H&M, Zara, Levi’s, Victoria’s Secret, Mango, Marks & Spencer, Metersbonwe, Calvin Klein, Tommy Hilfiger ve Vancl gibi sektörün önde gelen markaların ürünlerinde kimyasallara rastlandığını duyurmuştu. Bunların içinden sadece H&M, M&S, C&A, Zara, Mango, Esprit, Levi’s ve Victoria’s Secret 2020’ye kadar tedarik zincirinden ve ürünlerinden zehirli kimyasalları çıkarma sözü verdi.
Ancak Türkiye’de de satılan Calvin Klein, Gap gibi firmalar hâlâ zararlı kimyasallardan arınma sözü vermiş değil ve bu firmalara denetim yapılıyor mu bilinmiyor. Greenpeace, en son 25 Nisan’da yaptığı duyuruda, Endonezya’da test ettikleri Gap ürünlerinin yüzde 78’inde hormonal bozukluklara yol açan bir kimyasal olan “nonilfenol etoksilat”a rastladıklarını duyurdu. Greenpeace, Gap ile ilgili testlerde Çin ve Meksika’da da aynı sonuca varmıştı.
Kanseri tetikliyor
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, ithal edilen yüz binlerce konfeksiyon ürününün içeriğinde kimyasallar yer aldığı gerekçesiyle gümrüklerden geri döndüğünü söyledi. Ekonomi Bakanlığı’nın üç yıl önce ithal ürünlerle ilgili denetleme tebliği getirdiğini söyleyen Gülle, “Buna göre İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği’nin kuruluşu olan Ekoteks Laboratuvarı gümrük aşamasında kontrolleri yapıyor. 30 ppm’nin üzerinde azo boyar madde kullanılan ürünler geri gönderiliyor. Ancak söz konusu kimyasallar çok geniş bir alanı kapsıyor ve bazıları kontrol edilemiyor” dedi. Kanserojen etkili azo boyar maddeler, giysilerden terleme yoluyla insan vücuduna giriyor ve birikerek DNA üzerinde etkili oluyor. Bu etki, bağışıklık sistemini etkileyerek kanseri tetikliyor.
Bakılması gereken daha fazla kimyasal olduğunu vurgulayan Gülle, “Boyama terbiye işlemi yapılırken kimyasallar denetlenmeli. Sonra ürün denetlenmeli. Sadece birkaç marka değil cilde temas eden her şey denetlenmeli” diye konuştu.
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Cem Negrin ise özellikle ucuz olsun diye Uzakdoğu’dan alınan ürünlere dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. Son dönemde denetimlerin artırıldığını, ancak boyalardan kaynaklı sorunların olduğunu ifade eden Negrin, “Küçük firmalarda tehlike daha büyük. Tüketiciye tavsiyem aldıkları ürünü yıkamadan giymesinler” dedi.
Çağlayan: Firmaları bana bile söylemeyin
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) 2009’da Sağlık Bakanlığı’ndan denetim yetkisi almış; kanserojen etkili azo boyarlı ürün satan firmaları gazete ilanıyla deşifre edeceğini duyurmuştu. Bu konuda bakanlıktan 5 yıldır ses çıkmazken; Ekoteks de firma isimlerini gizli tutuyor. Gazetemize konuşan bir Ekoteks yetkilisi, firma ismi veremeyeceklerini, bunun yetkisinin Ekonomi Bakanlığı’nda olduğunu, hatta bakanın bile “Firma isimlerini bana söylemeyin yoksa ağzımdan kaçırırım” dediğini söyledi. Kimyasal rastlanan ürünlerin çoğunun gümrüklerden geri döndüğünü, diğerleri için ise toplatma kararı çıkarıldığını ifade eden yetkili, iç piyasadaki ürünlerinin denetiminin daha zor olduğunu vurguladı.
Yorumlar
Yorum Gönder